piątek, 28 kwietnia 2023
Pixabay
Kiedy ustalimy, w którym kraju podatnik ma rezydencję, możemy przystąpić do ustalenia, w jaki sposób będą opodatkowane dochody, które uzyskiwał za granicą. Zaczniemy od najczęściej występującego dochodu w przypadku osób fizycznych, czyli dochodów z pracy najemnej. O tym, w którym państwie pracownik wykonuje pracę (czyli gdzie znajduje się źródło dochodu), decyduje to, gdzie ta praca jest fizycznie wykonywana, a nie to, skąd jest wypłacane wynagrodzenie.
Wiele osób wykonuje pracę za granicą w ramach zatrudnienia przez polską firmę. Do opodatkowania dochodów pracowników delegowanych za granicę również będą miały zastosowanie przepisy umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Zgodnie z przepisami umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania płace i podobne wynagrodzenia, które osoba mająca miejsce zamieszkania w Polsce otrzymuje z pracy najemnej, podlegają opodatkowaniu tylko w Polsce, chyba że praca najemna wykonywana jest w drugim państwie. Jeżeli praca jest wykonywana w innym państwie, to otrzymywane za nią wynagrodzenie może być opodatkowane w tym państwie. Zasada ta oznacza, że wynagrodzenia co do zasady podlegają opodatkowaniu w tym kraju, w którym praca jest wykonywana.
Ogólna zasada zawarta w umowach UPO wskazuje, że dochód z pracy najemnej może być opodatkowany w państwie, w którym praca jest wykonywana. Oznacza to, że to państwo ma prawo, zgodnie ze swoimi wewnętrznymi przepisami, opodatkować taki dochód.
Tutaj ważna uwaga – to, że państwo, w którym praca jest wykonywana (państwo źródła), ma prawo opodatkować dochód, nie oznacza automatycznie, że państwo, w którym podatnik mieszka (państwo rezydencji), zostaje tego prawa pozbawione.
Oznacza to, że co do zasady umowy UPO dają prawo opodatkowania dochodów z pracy najemnej dwóm państwom: państwu źródła oraz państwu rezydencji. Jeżeli umowa dopuszcza opodatkowanie dochodu w dwóch państwach, to w państwie rezydencji należy zastosować metodę unikania podwójnego opodatkowania, która jest wskazana w umowie UPO.
Oczywiście tak jak od każdej zasady, tak i od tej są wyjątki.
Warunki opodatkowania dochodów zagranicznych w Polsce
Wynagrodzenie osoby mającej miejsce zamieszkania w Polsce, otrzymywane za pracę najemną wykonywaną w drugim państwie, będzie podlegało opodatkowaniu tylko w Polsce, jeżeli zostaną spełnione łącznie trzy warunki:
- pracownik przebywa w drugim państwie przez okres lub okresy nieprzekraczające łącznie 183 dni w okresie dwunastu miesięcy rozpoczynającym się lub kończącym w danym roku podatkowym, i
- wynagrodzenie jest wypłacane przez pracodawcę lub w imieniu pracodawcy, który nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby w drugim państwie, i
- wynagrodzenie nie jest ponoszone przez zakład, który pracodawca posiada w drugim państwie.
Regulacje te wynikają z Modelowej Konwencji OECD w sprawie podatku od dochodu i majątku – stąd zapis w takiej właśnie wersji znajduje się w większości umów o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartych przez Polskę.
Jeżeli zostaną łącznie spełnione powyższe trzy warunki, to wynagrodzenie pracownika pracującego za granicą będzie podlegało opodatkowaniu tylko w Polsce. Nie dojdzie wówczas do konieczności stosowania metod unikania podwójnego opodatkowania, ponieważ jedynym państwem mającym prawo opodatkowania takiego dochodu będzie państwo rezydencji (zamieszkania podatnika). Jeżeli więc będą spełnione wszystkie wskazane warunki, to taki zagraniczny dochód osoby mającej miejsce zamieszkania w Polsce będzie podlegał opodatkowaniu w naszym kraju na takich samych zasadach jak dochód krajowy (czyli według skali podatkowej).
Wspomniane trzy warunki mogą zostać spełnione jednocześnie wyłącznie w przypadku pracowników delegowanych przez swojego pracodawcę do innego państwa. Wskazuje na to punkt drugi, zgodnie z którym wynagrodzenie jest wypłacane przez pracodawcę lub w imieniu pracodawcy, który nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby w drugim państwie. Mówimy więc o sytuacji, gdy np. polski pracodawca deleguje swojego pracownika do innego państwa (w którym nie ma siedziby ani miejsca zamieszkania).
Jeżeli nie zostanie spełniony jeden czy więcej z powyższych warunków, wynagrodzenie pracownika będzie podlegało opodatkowaniu w tym kraju, w którym praca była wykonywana (a w państwie zamieszkania poprzez zastosowanie właściwej metody unikania podwójnego opodatkowania). Tak więc zarówno pracodawca, jak i pracownik powinni przeanalizować dokładnie warunki pracy za granicą, by umieć określić, w którym kraju należy płacić zaliczki (podatek) od dochodów z pracy na terenie innego kraju.
Artykuł pochodzi z książki:
Rozliczanie dochodów zagranicznych za 2022 rok
Autor
Mariusz Makowski
Doradca podatkowy