Zastosowanie tej procedury opodatkowania sprzedaży auta wymaga, aby podatnikowi przy nabyciu pojazdu nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego ze względu na zakup dokonany od jednego z pomiotów wymienionych w art. 120 ust. 10 ustawy o VAT, tj. od:
- osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, niebędącej podatnikiem VAT lub niebędącej podatnikiem podatku od wartości dodanej;
- podatników VAT lub podatników podatku od wartości dodanej, jeżeli dostawa tych towarów była zwolniona od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 lub art. 113 ustawy o VAT (albo na zasadach odpowiadających tym regulacjom);
- podatników lub podatników podatku od wartości dodanej, jeżeli dostawa tych towarów była opodatkowana w systemie VAT marża.
Generalnie możliwość opodatkowania dostawy towaru używanego w ramach procedury VAT marża występuje wówczas, gdy towar został nabyty przez podatnika w celu jego dalszej odsprzedaży, a w poprzedniej fazie obrotu podmiot sprzedający towar był pozbawiony prawa do odliczenia VAT naliczonego przy jego nabyciu. W rezultacie u podatnika chcącego opodatkować odsprzedaż towaru używanego według procedury VAT marża nabycie tego towaru potwierdzają z reguły umowa kupna-sprzedaży, rachunek lub faktura VAT marża, z których nie wynika kwota podatku naliczonego.
Marża jest rozumiana jako różnica między kwotą sprzedaży a kwotą nabycia, pomniejszona o kwotę podatku. Przez kwotę nabycia należy rozumieć wszystko, co stanowi wynagrodzenie, które pierwotny sprzedawca towaru używanego otrzymał od podatnika (nabywcy).
Oznacza to, że kwota nabycia to cena, którą podatnik zapłacił dostawcy towaru. Zatem kwota ta nie zawiera innych należności (w tym kosztów napraw, części oraz należności publicznoprawnych), jeżeli zostały one poniesione przez nabywcę towaru, ale nie zostały zapłacone dostawcy.
Gdy kwota nabycia jest wyższa od kwoty sprzedaży, marża ma wartość ujemną, a VAT wynosi wtedy 0 zł. Mimo to istnieje obowiązek wpisania faktury VAT marża do ewidencji sprzedaży.
Podatnicy dokonujący dostawy towarów używanych opodatkowanych od marży w ewidencji sprzedaży muszą zapisywać:
- wysokość podstawy opodatkowania, czyli kwotę marży pomniejszoną o VAT, i
- wysokość VAT należnego, w podziale na stawki podatku, oraz
- wartość sprzedaży brutto danej transakcji w polu SprzedazVAT_Marza.
Ponadto taka transakcja musi być oznaczona kodem MR_UZ.
Jak wynika z broszury informacyjnej dotyczącej struktury JPK_VAT z deklaracją (maj 2023 r.):
MF
W przypadku udokumentowania sprzedaży fakturą, z wartościami sprzedaży brutto dostaw towarów lub świadczenia usług opodatkowanych na zasadach marży, poza danymi określonymi w § 10 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia, w polach właściwych dla sprzedaży według odpowiednych stawek podatku należy wykazywać poszczególne podstawy opodatkowania, tj.: marże pomniejszone o podatek należny (w tym również marże ujemne) i podatek należny od poszczególnych marż (przy marży ujemnej podatek wynosi „0.00”), z oznaczeniem odpowiednio MR_T lub MR_UZ. Jeżeli podatek jest obliczany od sumy marż uzyskanych przy poszczególnych usługach turystyki zgodnie z art. 119 ustawy, świadczonych w danym okresie rozliczeniowym, podstawa opodatkowania za dany okres rozliczeniowy jest równa sumie poszczególnych wartości marż (dodatnich i ujemnych) pomniejszonej o podatek należny od tej sumy, natomiast podatek należny za dany okres rozliczeniowy nie stanowi sumy poszczególnych wysokości podatku, lecz powinien być obliczony od sumy poszczególnych wartości marż. W przypadku gdy tak ustalona podstawa opodatkowania za dany okres rozliczeniowy jest wartością ujemną, nie ma możliwości wykazania ujemnego podatku należnego (przy marży ujemnej podatek wynosi „0.00”). (…)
Podatnik realizujący transakcje opodatkowane od marży musi wprowadzić również odpowiednie zapisy w ewidencji zakupów (§ 11 rozporządzenia z 15 października 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług – Dz.U. z 2019 r. poz. 1988 ze zm.).
Należy dokonać zapisu w polu ZakupVAT_Marza. Wpisujemy tam kwotę nabycia towaru używanego, opodatkowanego w procedurze VAT marża.
Faktury lub inne dokumenty otrzymane przez podatnika z tytułu nabycia towaru należy ująć, co do zasady, w okresie rozliczeniowym, w którym powstaje obowiązek podatkowy z tytułu jego dostawy.
Należy zwrócić uwagę na fakt, że nie każdy zakup auta bez wykazanego przy tym nabyciu VAT daje prawo do opodatkowania jego późniejszej dostawy w procedurze opodatkowania VAT marża. Warunki do zastosowania tej procedury nie są spełnione np. wtedy, gdy zakup auta nastąpił na podstawie faktury ze stawką VAT „zwolniony”, jeśli podstawą zwolnienia były przepisy rozporządzeń wykonawczych Ministra Finansów wydane na podstawie art. 82 ust. 3 ustawy o VAT. Wprowadzały one dodatkowy katalog czynności zwolnionych od podatku (ale nie były rozwinięciem czynności określonych w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, na który powołuje się art. 120 ust. 10 ustawy o VAT). Zwolnienie to dotyczy przypadku, w którym dokonujący dostawy w poprzedniej fazie obrotu odliczył częściowo podatek naliczony od zakupu pojazdu samochodowego (50% lub 60% kwoty podatku naliczonego, nie więcej niż odpowiednio 5000 zł lub 6000 zł), a następnie, dokonując jego sprzedaży, zastosował zwolnienie na podstawie przepisów rozporządzeń wykonawczych Ministra Finansów obowiązujących do 31 marca 2014 r. W takiej sytuacji podatnik, gdy nabył używany samochód od podmiotu, który:
- dokonał częściowego odliczenia podatku naliczonego przy jego nabyciu, a
- przy sprzedaży skorzystał ze zwolnienia od podatku na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie VAT
– nie ma prawa do określenia podstawy opodatkowania metodą VAT marża.
Jednym z warunków sprzedaży samochodu w systemie VAT marża jest uprzednie jego nabycie w celu odsprzedaży. W tym kontekście nie budzi wątpliwości fakt, że procedura ta może być stosowana przez podmioty zajmujące się handlem samochodami używanymi, jak np. lombardy, komisy czy dealerzy samochodowi. Problematyczna jest natomiast sprzedaż używanego samochodu, który – jako środek trwały – był wykorzystywany przez podatnika w jego działalności gospodarczej.
Zgodnie z obecnym stanowiskiem organów podatkowych sprzedaż samochodu, który stanowił u podatnika środek trwały, może być opodatkowana w systemie VAT marża, jeśli podatnik w momencie nabycia przewidywał jego odsprzedaż, np. z uwagi zakładany okres eksploatacji.
Podatnik sprzedający samochód zaliczany do środków trwałych, od zakupu którego nie przysługiwało mu prawo do odliczenia VAT, może zastosować procedurę marży. W piśmie Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 8 kwietnia 2021 r. (sygn. 0112-KDIL3.4012.56.2021.1.MBN) czytamy:
MF
Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem VAT i ze względu na prowadzoną działalność gospodarczą, posiada dużo środków transportu oraz pojazdów specjalnych, które stara się na bieżąco wymieniać i uzupełniać. Co do zasady, każdy pojazd nabywany jest w celu późniejszej odsprzedaży po jakimś czasie. Jednak przed odsprzedażą, przedmiotowe pojazdy, wykorzystywane są w prowadzeniu działalności gospodarczej, a w związku z tym, wprowadzane do ewidencji środków trwałych. Wnioskodawca nabył używane samochody na fakturę VAT-marża, które zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych.
Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą możliwości odsprzedania ww. pojazdów z zastosowaniem procedury VAT-marża.
Mając na uwadze przywołane przepisy prawa należy stwierdzić, że skoro opisane pojazdy spełniają definicję towarów używanych w myśl art. 120 ust. 1 pkt 4 ustawy, a Wnioskodawca nabył ww. pojazdy od podmiotów, o których mowa w art. 120 ust. 10 pkt 1 i pkt 3 ustawy i od zakupów ww. pojazdów Wnioskodawcy nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT oraz – jak wskazał Wnioskodawca – przeznaczył ww. pojazdy do dalszej odsprzedaży, to w analizowanym przypadku będą spełnione przesłanki pozwalające na zastosowanie procedury opodatkowania marży.
W konsekwencji powyższego, w analizowanej sprawie, przy sprzedaży przedmiotowych pojazdów, Wnioskodawcy będzie przysługiwało prawo do zastosowania szczególnej procedury VAT-marża, przewidzianej w art. 120 ust. 4 ustawy.
Dokonując sprzedaży samochodu w systemie VAT marża, podatnik za podstawę opodatkowania przyjmuje marżę, która stanowi różnicę między kwotą sprzedaży a kwotą nabycia, pomniejszoną o kwotę podatku. Jeżeli marża ma wartość ujemną (cena sprzedaży jest niższa od ceny nabycia), to przyjmuje się, że podstawa opodatkowania jest równa 0 zł, co skutkuje brakiem podatku należnego.
Artykuł pochodzi z książki:
Samochód w firmie. Poradnik Gazety Prawnej
Opracowanie materiału
Radosław Stępień