środa, 28 sierpnia 2024
Pixabay
Posiadanie przez nauczyciela kwalifikacji wymaganych do zajmowania danego stanowiska jest warunkiem koniecznym do zatrudnienia. Jednak od tej zasady został przewidziany wyjątek. Ustęp 9 art. 10 Karty Nauczyciela określa, w jakich przypadkach dyrektor szkoły może zatrudnić nauczyciela, który nie posiada kwalifikacji wymaganych do zajmowania danego stanowiska.
Zwrócenia szczególnej uwagi wymaga fakt, że zatrudnienie dotyczy nauczyciela – a nie osoby niebędącej nauczycielem, której zatrudnienie regulują przepisy ustawy – Prawo oświatowe. Dyspozycją komentowanego przepisu objęci są nauczyciele, ale tacy, którzy nie posiadają kwalifikacji do zajmowania danego stanowiska.
Zatrudnienie nauczyciela nieposiadającego kwalifikacji do zajmowania danego stanowiska nie ma charakteru dowolnego. Zatrudnienie to może nastąpić w przypadku, gdy nie ma możliwości zatrudnienia osoby posiadającej wymagane kwalifikacje i tylko w razie zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela. Swoboda dyrektora jest więc w tym przypadku ograniczona wystąpieniem przesłanek, o których mowa we wskazanym przepisie. Podkreślono to również w orzecznictwie.
NSA
Zatrudnienie nauczyciela bez kwalifikacji jest absolutnym wyjątkiem, który może zostać zrealizowany tylko w ściśle określonych w powołanym przepisie sytuacjach. Zawsze jest to zatrudnienie terminowe, a jego potrzeba nie ma nic wspólnego z dopingowaniem nauczyciela do uzyskania wykształcenia. (Wyrok NSA z 25 września 2008 r.; sygn. akt I OSK 1465/07)
Do zatrudnienia nauczyciela na stanowisku, do którego nie posiada on kwalifikacji, bezwzględnie wymagana jest zgoda kuratora oświaty. Jeżeli kurator nie wyrazi zgody na zatrudnienie nauczyciela – dyrektor nie może nawiązać stosunku pracy z nauczycielem bez kwalifikacji.
Do nauczyciela zatrudnionego na podstawie komentowanego przepisu nie stosuje się przepisów w sprawie awansu zawodowego nauczycieli, a do celów płacowych nauczyciele ci traktowani są jak nauczyciele początkujący. Kompetencje kuratora oświaty, o którym mowa w powołanym przepisie, wynikają bezpośrednio z zapisu art. 55 ust. 2 pkt 1 ustawy – Prawo oświatowe.
Ocena zatrudnienia nauczycieli zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami wpisuje się w sprawowanie nadzoru pedagogicznego. Kwalifikacje nauczycieli są badane przez kuratora oświaty podczas prac związanych z opracowywaniem i zatwierdzeniem arkusza organizacji szkoły i placówki.
Zgodnie z art. 51 pkt 12 ustawy – Prawo oświatowe, do kompetencji kuratora oświaty należy opiniowanie arkuszy organizacji publicznych szkół i placówek, z wyjątkiem szkół i placówek prowadzonych przez ministrów. Arkusze oceniane są pod kątem ich zgodności z przepisami prawa oświatowego. Umieszczenie w projekcie arkusza nauczyciela nieposiadającego kwalifikacji do prowadzenia danego typu zajęć stanowi podstawę do wydania negatywnej opinii przez kuratora oświaty.
Przed zatrudnieniem nauczyciela na podstawie art. 10 ust. 9 Karty Nauczyciela dyrektor musi udowodnić fakt poszukiwania nauczyciela, który spełnia wymagania kwalifikacyjne. Z tego względu w projekcie arkusza organizacji zajęć, do prowadzenia których nie został zatrudniony nauczyciel – powinny być wykazane na pozycji „wakat”. Zatrudnienie nauczyciela nieposiadającego kwalifikacji do prowadzenia danego typu zajęć, po otrzymaniu zgody kuratora oświaty, powinno być wskazane w aneksie do arkusza.
Artykuł pochodzi z książki:
Karta Nauczyciela. Komentarz (PDF)
Autorka
Agata Piszko
Prawnik, członek stowarzyszenia audytor w wewnętrznych IIA Polska, ukończyła seminarium doktoranckie na Wydziale Prawa i Administracji Wyższej Szkoły Prawa i Administracji w Rzeszowie. Posiada wieloletnie doświadczenie w zakresie organizacji i zarządzania oświatą na szczeblu samorządowym. Jest autorką wielu komentarzy i publikacji oraz wykładowcą na Uniwersytecie Łódzkim, na szkoleniach i kursach dotyczących tematyki oświatowej.