Korekta cen transferowych przez podatnika

Taka sytuacja może mieć miejsce chociażby w relacji producenta o ograniczonym zakresie funkcji, ryzyk i aktywów z podmiotem centralnym zarządzającym łańcuchem dostaw (tzw. entrepreneur) – który to podmiot nie zawsze będzie stroną bezpośrednich transakcji z producentem. Po zakończeniu roku może okazać się, że wskutek wystąpienia zmian okoliczności istotnych z punktu widzenia cen transferowych suma wynagrodzenia otrzymanego przez producenta w trakcie roku może nie być wystarczająca do osiągnięcia rynkowego poziomu rentowności i, w rezultacie, konieczne jest dokonanie korekty rentowności w celu uzyskania wyniku finansowego zgodnego z poziomem rynkowym.

Istotne z punktu widzenia cen transferowych okoliczności, których nie można było przewidzieć w momencie planowania poziomu cen transferowych na dany rok, mogą obejmować przykładowo istotne zmiany rynkowych cen podstawowych surowców lub materiałów, wahania kursów walutowych, zmiany stóp procentowych czy też znaczące wahania popytu lub podaży danego produktu, spowodowane czynnikami niezależnymi od podatnika i podmiotu powiązanego.

Różnice między zakładanym poziomem rentowności a rentownością rzeczywistą mogą wynikać również z modelu, w którym do ustalania cen transferowych w trakcie roku wykorzystywane były informacje o kosztach historycznych, a podatnik w trakcie roku nie miał możliwości dokonania dostosowania do kosztów rzeczywistych – podczas gdy zmieniają się istotne okoliczności mogące mieć wpływ na poziom ceny transferowej. Wówczas na koniec roku może powstać różnica wynikająca z porównania kosztów historycznych i rzeczywistych.

Z uwagi na potencjalnie istotny wpływ możliwości dokonywania takich korekt na dochody podatkowe Skarbu Państwa wprowadzono warunki, które ograniczają możliwość nadużywania korekt cen transferowych przez podatników i zabezpieczają interes Skarbu Państwa. Warunki te zgodne są z międzynarodową oraz lokalną praktyką różnych państw w tym zakresie.

Podatnik może dokonać korekty cen transferowych poprzez zmianę wysokości uzyskanych przychodów lub poniesionych kosztów uzyskania przychodów, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki (art. 11e ustawy o CIT i art. 23q ustawy o PIT), tj.:

• w transakcjach kontrolowanych realizowanych przez podatnika w trakcie roku podatkowego ustalone zostały warunki, które ustaliłyby podmioty niepowiązane;
• nastąpiła zmiana istotnych okoliczności mających wpływ na ustalone w trakcie roku podatkowego warunki lub znane są faktycznie poniesione koszty lub uzyskane przychody będące podstawą obliczenia ceny transferowej, a zapewnienie ich zgodności z warunkami, jakie ustaliłyby podmioty niepowiązane, wymaga dokonania korekty cen transferowych;
• w momencie dokonania korekty podatnik posiada oświadczenie lub dowód księgowy podmiotu powiązanego, że podmiot ten dokonał korekty cen transferowych w tej samej wysokości co podatnik;
• podmiot powiązany, o którym mowa w pkt 3, ma miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo w państwie lub na terytorium, z którym Rzeczpospolita Polska zawarła umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz istnieje podstawa prawna do wymiany informacji podatkowych z tym państwem;

Do końca 2021 r. lista zawierała również punkt 5, tj.:

• podatnik potwierdzi dokonanie korekty cen transferowych w rocznym zeznaniu podatkowym za rok podatkowy, którego dotyczy ta korekta.

Po dwóch latach obowiązywania przepisów o korekcie cen transferowych Ministerstwo Finansów opublikowało (2 kwietnia 2021 r.) objaśnienia do stosowania tych regulacji.

Ministerstwo odniosło się w nich m.in. do kwestii:

• częstotliwości dokonywania korekt,
• dokumentowania korekt,
• transakcji, do jakich można zastosować korektę,
• umowy pomiędzy stronami transakcji, która powinna przewidywać możliwość dokonywania wstecznie takich korekt.
• oświadczenia drugiej strony transakcji o dokonaniu przez nią korekty.

Ministerstwo wyjaśniło też zależności między korektą dokonywaną w trybie art. 11e ustawy o CIT a korektami dokonywanymi na zasadach ogólnych.

Kilka poprawek do regulacji o korekcie cen transferowych wprowadził też Polski Ład. W stanie prawnym do końca 2021 r. korekta cen transferowych była uwarunkowana m.in. posiadaniem przez podatnika, w momencie dokonania korekty, oświadczenia podmiotu powiązanego, z którego wynika, że podmiot ten dokonał korekty cen transferowych w tej samej wysokości co podatnik, a ponadto od potwierdzenia jej dokonania w rocznym zeznaniu podatkowym za rok podatkowy, którego ta korekta dotyczy.

W przepisach, które weszły w życie od 1 stycznia 2022 r., doprecyzowano, że istnieje możliwość dokonania korekty cen transferowych in minus także w sytuacji, gdy podatnik trzymał od podmiotu powiązanego dowód księgowy, który potwierdza dokonanie korekty cen transferowych w określonej wysokości przez podmiot powiązany.

Wprowadzona zmiana potwierdza istniejącą już na gruncie aktualnego stanu prawnego możliwość dokonania korekty na podstawie otrzymanego od podmiotu powiązanego dokumentu księgowego, który wypełnia warunek posiadania oświadczenia podmiotu powiązanego o dokonaniu korekty cen transferowych, o ile spełnia on jednocześnie wymogi stawiane dowodom księgowym, zgodnie z przyjętymi zasadami rachunkowości .

Ponadto zrezygnowano z obowiązku informowania o dokonaniu korekty cen transferowych w zeznaniu rocznym, w związku z czym uchylono jeden z warunków formalnych skutecznego dokonania takiej korekty.

Artykuł pochodzi z książki:
Ceny transferowe – dokumentacja podatkowa w 2024 r. Poradnik Gazety Prawnej

Autor
Mariusz Makowski, doradca podatkowy