Praca w porze nocnej - ustalanie pory nocnej oraz dodatku do wynagrodzenia

Pora nocna obejmuje 8 godzin między godzinami 21.00 a 7.00 (art. 1517 § 1 k.p.). Możliwe jest zatem ustalenie pory nocnej np. na następujące godziny:

• od 21.00 do 5.00,
• od 21.30 do 5.30,
• od 22.00 do 6.00,
• od 23.00 do 7.00.

Standardem jest jednolite ustalanie granic pory nocnej w zakładzie pracy dla wszystkich pracowników. Jej różnicowanie dla różnych grup pracowników może być w praktyce postrzegane jako służące wyeliminowaniu obowiązku wypłaty dodatku do wynagrodzenia i zakazów pracy w porze nocnej.

Pracy w porze nocnej nie mogą wykonywać:

• pracownice w ciąży,
• pracownicy opiekujący się dzieckiem do 8 roku życia, którzy nie wyrazili zgody na pracę w nocy,
• pracownicy młodociani,
• pracownicy niepełnosprawni, z wyjątkiem osób zatrudnionych przy pilnowaniu oraz gdy lekarz medycyny pracy lub lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne, a w razie jego braku – lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą, wyrazi zgodę na pracę w porze nocnej.

Pracownik, którego rozkład czasu pracy obejmuje w każdej dobie co najmniej 3 godziny pracy w porze nocnej lub którego co najmniej 1/4 czasu pracy w okresie rozliczeniowym przypada na porę nocną, jest pracownikiem pracującym w nocy.

Czas pracy pracownika pracującego w nocy nie może przekraczać 8 godzin na dobę, jeżeli wykonuje on prace szczególnie niebezpieczne albo związane z dużym wysiłkiem fizycznym lub umysłowym. Wykaz tych prac określa pracodawca w porozumieniu z zakładową organizacją związkową, a jeżeli u pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa – z przedstawicielami pracowników wybranymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy, oraz po zasięgnięciu opinii lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami.

Ograniczenie czasu pracy pracownika pracującego w nocy do 8 godzin na dobę nie dotyczy:

• pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy,
• przypadków, gdy konieczne jest prowadzenie akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcie awarii.

Pracownikowi wykonującemu pracę w porze nocnej przysługuje dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w porze nocnej w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę (art. 1518 § 1 k.p.). W okresie od 1 stycznia do 30 czerwca 2024 r. minimalne wynagrodzenie za pracę będzie wynosiło 4242 zł, a od 1 lipca do 31 grudnia 2024 r. 4300 zł.

Wysokość dodatku za 1 godzinę pracy w nocy w 2024 r. dla pracownika pracującego w podstawowym systemie czasu pracy od poniedziałku do piątku

W stosunku do pracowników wykonujących pracę w porze nocnej stale poza zakładem pracy (np. handlowców, kierowców) dodatek za pracę w porze nocnej może być zastąpiony ryczałtem, którego wysokość odpowiada przewidywanemu wymiarowi pracy w porze nocnej (art. 1518 § 2 k.p.). Gdyby pracownik przepracował większą liczbę godzin w nocy niż objęta wynagrodzeniem ryczałtowym, pracodawca powinien mu wypłacić dodatkowe wynagrodzenie za godziny przepracowane ponad liczbę godzin stanowiącą podstawę ustalenia wysokości wynagrodzenia ryczałtowego.

Artykuł pochodzi z książki:
Czas pracy 2024. Planowanie, rozliczanie i ewidencja

Opracowanie materiału
Tomasz Kowalski