Uzupełniający urlop macierzyński – jakie zmiany wchodzą w zakresie uprawnień rodzicielskich?

Prawo do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego i jego wymiar

Pracownica albo pracownik – ojciec wychowujący dziecko będą mieli prawo bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego – w przypadku urodzenia dziecka (art. 180² § 1 Kodeksu pracy):

• przed ukończeniem 28. tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1000 g – w wymiarze tygodnia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 15. tygodnia po porodzie,
• po ukończeniu 28. tygodnia ciąży i przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży oraz z masą urodzeniową większą niż 1000 g – w wymiarze tygodnia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 8. tygodnia po porodzie,
• po ukończeniu 37. tygodnia ciąży i pobytu dziecka w szpitalu, pod warunkiem że pobyt dziecka w szpitalu po porodzie będzie wynosił co najmniej 2 kolejne dni, przy czym pierwszy z tych dni będzie przypadał w okresie od 5. do 28. dnia po porodzie – w wymiarze tygodnia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu w okresie od 5. dnia do upływu 8. tygodnia po porodzie.

Przy ustalaniu wymiaru uzupełniającego urlopu macierzyńskiego okresy pobytu dziecka w szpitalu do upływu odpowiednio 8. albo 15. tygodnia po porodzie sumuje się.

Niepełny tydzień zaokrągla się w górę do pełnego tygodnia (nowy art. 180² § 3 k.p.). Zatem kryteria brane pod uwagę przy wnioskowaniu o uzupełniający urlop macierzyński to:

• masa urodzeniowa dziecka,
• tydzień ciąży, w którym dziecko się urodziło,
• okres pobytu dziecka w szpitalu.

W przypadku dzieci urodzonych w terminie warunkiem koniecznym do uzyskania prawa do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego jest hospitalizacja dziecka. Musi się ona odbywać przez minimum 2 kolejne dni i rozpocząć w okresie od 5. do 28. dnia po porodzie (w okresie noworodkowym). Wówczas uzupełniający urlop macierzyński przysługuje w wymiarze tygodnia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu w okresie od 5. dnia po porodzie do upływu 8. tygodnia po porodzie. To rozwiązanie ma na celu przyznanie prawa do uzupełniającego urlopu pracownikom – rodzicom dzieci urodzonych w terminie, ale wymagających hospitalizacji z powodu choroby dziecka lub innego powikłania związanego z porodem.

Wymiar uzupełniającego urlopu macierzyńskiego wynosi odpowiednio do 8 tygodni albo do 15 tygodni, w zależności od okresu hospitalizacji dziecka, tygodnia ciąży, w którym urodzi się dziecko, lub masy urodzeniowej dziecka. Natomiast przy ustalaniu wymiaru uzupełniającego urlopu macierzyńskiego okresy pobytu dziecka w szpitalu do upływu 8. tygodnia albo 15. tygodnia po porodzie będą się sumowały, a niepełny tydzień zostanie zaokrąglony w górę do pełnego tygodnia, bowiem regulacja ta uwzględnia kilkukrotne hospitalizacje dziecka.

W przypadku gdy uzupełniający urlop macierzyński nie rozpocznie się bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego, tj. następnego dnia – pracownik utraci prawo do tego urlopu.

W przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie przy ustalaniu wymiaru uzupełniającego urlopu macierzyńskiego należy uwzględnić wagę dziecka o najniższej masie urodzeniowej oraz okres pobytu w szpitalu dziecka najdłużej hospitalizowanego (nowy art. 180² § 2 k.p.).

Prawo do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego (na zasadach ogólnych) ma również pracownik, który przyjął dziecko na wychowanie jako rodzina zastępcza oraz gdy wystąpił do sądu opiekuńczego z wnioskiem o przysposobienie dziecka, jeżeli pobyt dziecka w szpitalu miał miejsce po przyjęciu dziecka na wychowanie.

Za czas uzupełniającego urlopu macierzyńskiego przysługuje zasiłek macierzyński płatny w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku.

Udzielanie uzupełniającego urlopu macierzyńskiego

Uzupełniający urlop macierzyński jest udzielany jednorazowo na wniosek składany w postaci papierowej lub elektronicznej przez pracownicę albo pracownika – ojca wychowującego dziecko. Należy go złożyć w terminie nie krótszym niż 21 dni przed zakończeniem korzystania z urlopu macierzyńskiego. Pracodawca jest zobowiązany uwzględnić wniosek (art. 180² § 4 k.p.).

Przepisy przejściowe do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego

Prawo do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego będą mieli również pracownicy, którzy 19 marca 2025 r. będą uprawnieni do korzystania lub będą korzystali z urlopu macierzyńskiego albo urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego.

Uzupełniający urlop macierzyński dla pracowników korzystających z przepisów przejściowych będzie udzielany jednorazowo na wniosek składany w postaci papierowej lub elektronicznej przez pracownicę albo pracownika – ojca wychowującego dziecko – najpóźniej w ostatnim dniu urlopu macierzyńskiego albo urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego.

Artykuł pochodzi z książki:
Uprawnienia rodziców w pracy. Poradnik pracodawcy 2025

Opracowanie materiału
Agata Pinzuł