Wysokość dofinansowania kosztów kształcenia pracowników młodocianych – o czym powinien wiedzieć pracodawca?

Wysokość kwoty dofinansowania kosztów kształcenia jednego młodocianego pracownika wynosi:

• w przypadku nauki zawodu – do 8081 zł przy okresie kształcenia wynoszącym 36 miesięcy; jeżeli okres kształcenia jest krótszy niż 36 miesięcy, kwotę dofinansowania wypłaca się w wysokości proporcjonalnej do okresu kształcenia;
• w przypadku przyuczenia do wykonywania określonej pracy – do 254 zł za każdy pełny miesiąc kształcenia.

Przepis ust. 2a określa natomiast sytuacje, gdy dofinansowanie może być wyższe, aniżeli wskazane powyżej. W przypadku nauki zawodu prowadzonej w zawodach wskazanych przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania w prognozie zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego (o której mowa w art. 46b ust. 1 Prawa oświatowego) wysokość kwoty dofinansowania kosztów kształcenia jednego młodocianego pracownika odbywającego naukę zawodu wynosi do 10 000 zł.

Waloryzacja kwot dofinansowania kosztów kształcenia pracowników młodocianych

Zgodnie z ust. 3 komentowanej regulacji, kwoty dofinansowania podlegają waloryzacji wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem, jeżeli ten wskaźnik w roku kalendarzowym poprzedzającym rok, w którym następuje wypłata dofinansowania, wynosi co najmniej 105%. Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza ten wskaźnik w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Sytuacja wymuszająca konieczność zwaloryzowania kwot wypłaconego dofinansowania miała miejsce np. w 2023 r. Jak bowiem wynikało z komunikatu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z 13 stycznia 2023 r. w sprawie średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w 2022 r., średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w 2022 r. w stosunku do 2021 r. wyniósł 114,4 (wzrost cen o 14,4%). Z uwagi na to, że wskaźnik przekroczył 105%, zaistniała konieczność waloryzacji. W sprawie sposobu jej dokonania – wobec występujących wątpliwości – wypowiedziało się Ministerstwo Edukacji i Nauki w odpowiedzi na interpelację poselską nr 38214 z 10 stycznia 2023 r. MEiN zwrócił uwagę, że oznacza to, że kwoty bazowe dofinansowania kosztów kształcenia młodocianego pracownika wypłacane w 2023 r. są podwyższone o 14,4%.

Ministerstwo Edukacji i Nauki wystosowało również pismo do kuratorów oświaty w przedmiocie kolejnych waloryzacji – w przypadku gdy wskaźnik waloryzacji powyżej 105% utrzymuje się w kolejnych następujących latach. Z pisma MEiN z 29 marca 2023 r. (znak DSKKZ-WKPiE.4212.9.2023.AP.1) wynika, że konsekwencją bowiem przyjęcia, że punktem odniesienia dla wskaźnika waloryzacyjnego będą niezmiennie kwoty bazowe (wykładnia literalna art. 122 ust. 3), są trudne do zaakceptowania rezultaty. Chodzi mianowicie o powrót do kwot bazowych, gdy po ich zwaloryzowaniu, w kolejnych latach, wskaźnik z art. 122 ust. 3 Prawa oświatowego nie zostanie osiągnięty (a więc nie uruchomi się mechanizm waloryzacyjny). Taka sytuacja jest zanegowaniem funkcji waloryzacji, która ma kompensować spadek siły nabywczej pieniądza w wyniku wzrostu cen. To pozbawienie waloryzacji funkcji kompensacyjnej będzie szczególnie wyraźne w warunkach wysokiej inflacji, np. – tak jak to ma teraz miejsce – wyrażonej wskaźnikiem 114,4. Najbardziej zbliżoną do regulacji z art. 122 ust. 2 i 2a oraz ust. 3 Prawa oświatowego konstrukcją mechanizmu waloryzacyjnego jest ta, którą ustanowiono w art. 86 ust. 2 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. W przepisie tym wprost jest mowa o waloryzowaniu wyraźnie wskazanych kwot bazowych, jeżeli przekroczony zostanie wskaźnik waloryzacyjny 105%. Przepis ten stosowany jest w taki sposób, że po zwaloryzowaniu kwot bazowych nie ma już powrotu do nich jako do punktu odniesienia (punktem odniesienia są kwoty już zwaloryzowane). Zauważyć tu jednak trzeba, że wysokość kwot poddawanych waloryzacji ogłaszana jest w „Monitorze Polskim” w drodze obwieszczenia. Reasumując, kompensacyjna funkcja mechanizmów waloryzacyjnych przemawia na rzecz prymatu wykładni celowościowej art. 122 ust. 3 Prawa oświatowego (i powiązanymi z tym przepisem przepisami art. 122 ust. 2 i 2a) nad wykładnią literalną, która tej funkcji nie dostrzega.

Dofinansowanie proporcjonalne kosztów kształcenia pracowników młodocianych

Z przepisu ust. 5 art. 122 Prawo oświatowe wynika, że jeżeli umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego została rozwiązana z przyczyn niezależnych od pracodawcy, a młodociany pracownik podjął naukę zawodu na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego u innego pracodawcy – przysługującą kwotę dofinansowania dzieli się między wszystkich pracodawców, proporcjonalnie do liczby miesięcy prowadzonej przez nich nauki zawodu.

Termin wystąpienia o dofinansowanie kosztów kształcenia pracowników młodocianych

Dofinansowanie przyznawane jest na wniosek pracodawcy. Trzymiesięczny termin ubiegania się o dofinansowanie, wskazany w ust. 7 komentowanego przepisu, należy do grupy terminów prekluzyjnych, co oznacza negatywne konsekwencje dla pracodawcy w przypadku jego przekroczenia.

WSA
Termin wskazany w art. 122 ust. 7 Prawa oświatowego jest terminem prawa materialnego i jako taki nie podlega on przywróceniu. (Wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 4 września 2019 r., sygn. akt II SA/Go 389/19)

W uzasadnieniu przedstawionego wyroku WSA wskazał datę rozpoczęcia biegu trzymiesięcznego terminu na złożenie wniosku o dofinansowanie. Termin ten otwiera się z datą zdania egzaminu przez młodocianego. Ponadto, zgodnie z art. 57 § 3 k.p.a., terminy określone w miesiącach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim miesiącu, który odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było – w ostatnim dniu tego miesiąca. Termin ten należy więc liczyć od dnia zdania egzaminu.

Do wniosku o dofinansowanie pracownika młodocianego należy dołączyć:

• kopie dokumentów potwierdzających spełnienie warunku, o którym mowa w ust. 1 komentowanego przepisu;
• kopię umowy o pracę z młodocianym pracownikiem zawartej w celu przygotowania zawodowego,;
• kopię odpowiednio dyplomu, certyfikatu lub świadectwa, potwierdzającego zdanie egzaminu, o którym mowa w ust. 1 pkt 2 i 3 komentowanego przepisu, albo zaświadczenie potwierdzające zdanie tego egzaminu.

Artykuł pochodzi z książki:
Prawo oświatowe. Komentarz

Autorka
Agata Piszko
Prawnik, członek stowarzyszenia audytorów wewnętrznych IIA Polska. Ukończyła seminarium doktoranckie na Wydziale Prawa i Administracji Wyższej Szkoły Prawa i Administracji w Rzeszowie, posiada wieloletnie doświadczenie w zakresie organizacji i zarządzania oświatą na szczeblu samorządowym. Jest autorką wielu komentarzy i publikacji oraz wykładowcą na Uniwersytecie Łódzkim, na szkoleniach i kursach dotyczących tematyki oświatowe.