Kiedy powiązania między kontrahentami należy oznaczać w JPK_V7 kodem TP?

Kodem TP oznaczamy istniejące powiązania między nabywcą a dokonującym dostawy towarów lub usługodawcą. Aby ustalić, czy trzeba stosować kod TP, należy określić nie tylko rodzaj powiązań między sprzedawcą a nabywcą lub ich brak, ale również rodzaj transakcji i dokumentu będącego podstawą wpisu w ewidencji.

Krok 1. Ustal, czy wystawiony przez Ciebie lub otrzymany dokument podlega oznaczeniu kodem TP

Kodem TP oznaczamy tylko dokumenty wpisywane do ewidencji sprzedaży. Kodu tego nie stosujemy w ewidencji zakupów.

Dokumenty oznaczane kodem TP w ewidencji sprzedaży

Rodzaj dokumentu – czy oznaczamy w ewidencji sprzedaży kodem TP

• Faktura – oznaczamy w ewidencji sprzedaży kodem TP.
• Raport kasowy – nie oznaczamy w ewidencji sprzedaży kodem TP.
• Dokument wewnętrzny – oznaczamy w ewidencji sprzedaży kodem TP, gdy znamy dane kontrahenta.

Krok 2. Ustal, jakie transakcje podlegają oznaczeniu kodem TP

Gdy wpisujemy do ewidencji sprzedaży fakturę lub dokument wewnętrzny, należy ustalić, jaki rodzaj transakcji trzeba oznaczyć kodem TP.

Rodzaj transakcji oznaczanych kodem TP

Rodzaj transakcji – czy oznaczamy kodem TP

• Własna sprzedaż na rzecz kontrahentów – oznaczamy kodem TP, gdy jest udokumentowana fakturą lub dokumentem wewnętrznym z danymi kupującego, bez względu na:
  - jej wartość,
  - zastosowaną stawkę lub zwolnienie z VAT,
  - to, czy jest to sprzedaż krajowa czy zagraniczna (WDT, eksport towarów).
• Własna sprzedaż na rzecz pracowników – nie oznaczamy kodem TP
• Nieodpłatne świadczenia - oznaczamy kodem TP, gdy nie są dokonywane na rzecz pracowników.
• Rozliczenie ulgi na złe długi – nie oznaczamy kodem TP
• Zakupy, od których podatnik rozlicza VAT należny za sprzedawcę:
  - WNT,
  - import usług,
  - dostawa, dla której podatnikiem jest nabywca,
  - import towarów rozliczany w deklaracji
  Tak, oznaczamy kodem TP.
• Transakcje między spółką komunalną a gminą – nie oznaczamy kodem TP.
• Dostawy towarów oraz świadczenia usług, gdy powiązania między nabywcą a dokonującym dostawy towarów lub usługodawcą wynikają wyłącznie z powiązania ze Skarbem Państwa lub jednostkami samorządu terytorialnego, lub ich związkami – nie oznaczamy kodem TP.

Gdy ustalimy, że rozliczana przez nas transakcja może podlegać oznaczeniu kodem TP, musimy przystąpić do najtrudniejszego zadania, a mianowicie określić rodzaj powiązań między naszą firmą a kontrahentem.

Krok 3. Ustal rodzaj powiązań

Kod TP ma być stosowany w ewidencji sprzedaży w przypadku istniejących powiązań między nabywcą a dokonującym dostawy towarów lub usługodawcą. Nie są to dowolne powiązania, ale te wskazane w art. 32 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT, czyli relacje między podmiotami powiązanymi w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT i art. 11a ust. 1 pkt 5 ustawy o CIT.

WAŻNE!
Mimo że ustawodawca odwołuje się do przepisów regulujących ceny transferowe, to kod TP stosujemy niezależnie od tego, czy mają zastosowanie.

Ocena, czy istnieją powiązania, powinna, zdaniem MF, odbywać się każdorazowo na moment dostawy towarów lub wykonania usługi, względnie otrzymania zaliczki bądź przedpłaty w przypadku tzw. faktur zaliczkowych. Nie ma znaczenia data wpisu faktury do ewidencji i JPK_V7.

Rodzaje powiązań, do których ma zastosowanie kod TP

1. Podmioty, z których jeden podmiot wywiera znaczący wpływ co najmniej na jeden inny podmiot

Jeden podmiot wywiera znaczący wpływ na drugi, gdy:

• posiada bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 25%:
  - udziałów w kapitale lub
  - praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących albo zarządzających, lub
  - udziałów lub praw do udziału w zyskach, stratach lub majątku, lub ich ekspektatywy, w tym jednostek uczestnictwa i certyfikatów inwestycyjnych;
• jako osoba fizyczna ma faktyczną zdolność do wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych przez osobę prawną albo jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej; zdaniem MF są to m.in. transakcje między członkami zarządów, rad nadzorczych a spółką;
• pozostaje w związku małżeńskim z tym podmiotem albo występuje pokrewieństwo lub powinowactwo do drugiego stopnia między tymi podmiotami (zobacz poniżej informacje odnośnie pokrewieństwa i powinowactwa do drugiego stopnia).
  
  

2. Podmioty, na które wywiera znaczący wpływ:

• ten sam inny podmiot lub
• małżonek, krewny albo powinowaty do drugiego stopnia osoby fizycznej wywierającej znaczący wpływ co najmniej na jeden podmiot.

Jak rozumieć wywieranie znaczącego wpływu – zob. powyżej pkt. 1.

Przykład
Spółka A ma udziały w spółce B (30%) oraz w spółce C (60%). Dlatego transakcje między spółkami B i C to transakcje między podmiotami powiązanymi.

Przykład
Janina Kowalska prowadzi biuro rachunkowe w formie jednoosobowej działalności gospodarczej. Świadczy usługi na rzecz spółki z o.o., w której jej mąż jest prezesem. W takim przypadku usługa świadczona na rzecz spółki powinna być oznaczona kodem TP, gdyż małżonek Janiny Kowalskiej wywiera znaczący wpływ zarówno na nią, jak i na spółkę.

3. Spółka niebędąca osobą prawną i jej wspólnik.
   
   Przykład
   Spółka partnerska sprzedała samochód swojemu wspólnikowi. Transakcja ta, jeśli została udokumentowana fakturą, powinna być oznaczona kodem TP.
   
   
4. Spółka komandytowa albo spółka komandytowo-akcyjna mające siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i jej komplementariusz.
   
   Przykład
   Spółka komandytowa sprzedała swojemu wspólnikowi maszynę. Transakcja ta, jeśli została udokumentowana fakturą, powinna być oznaczona kodem TP.
   
   
5. Spółka jawna będąca podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych i jej wspólnik.
   
   Przykład
   Spółka jawna będąca podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych sprzedała swojemu wspólnikowi urządzenie wielofunkcyjne. Transakcja ta, jeśli została udokumentowana fakturą, powinna być oznaczona kodem TP.
   
   
6. Podatnik i jego zagraniczny zakład, a w przypadku podatkowej grupy kapitałowej – spółka kapitałowa wchodząca w jej skład i jej zagraniczny zakład.
   
   Przykład
   Polska spółka ma zagraniczny zakład na Słowacji. W grudniu wystawiła fakturę na jego rzecz za obsługę księgową. Taka faktura powinna być oznaczona kodem TP.

Dla ustalenia istnienia powiązań znaczenie ma tylko pokrewieństwo i powinowactwo do drugiego stopnia.

Pokrewieństwo do drugiego stopnia występuje w przypadku transakcji na rzecz:

• ojca lub matki,
• dziadka lub babci
• dzieci
• wnuków,
• rodzeństwa.

Powinowactwo do drugiego stopnia występuje w przypadku transakcji na rzecz:

• teścia lub teściowej,
• zięcia lub synowej,
• brata męża, siostry męża, brata żony, siostry żony,
• pasierba lub pasierbicy albo macochy lub ojczyma,
• dziadków męża lub żony.

WAŻNE!
MF potwierdziło, że kod TP stosujemy także do oznaczenia transakcji na rzecz rodziny byłego małżonka (np. byłej teściowej), z wyjątkiem przypadków, gdy doszło do unieważnienia małżeństwa.

Jeśli między stronami transakcji istnieje wskazane powiązanie, taką transakcję oznaczamy kodem TP w ewidencji sprzedaży i JPK_V7, gdy pozostałe dwa warunki są spełnione.

Podstawa prawna:

• 32 ust. 2 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – j.t. Dz.U. z 2024 r. poz. 361; ost.zm. Dz.U. z 2024 r. poz. 1473
• 10 ust. 4 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z 15 października 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług – Dz.U. z 2019 r. poz. 1988; ost.zm. Dz.U. z 2024 r. poz. 13

Artykuł pochodzi z e-booka:
Instrukcje VAT. 15 praktycznych procedur dla podatników

Opracowanie materiału
Joanna Dmowska
Ekspert w zakresie VAT, redaktor naczelna "Biuletynu VAT"