Jak ustalać podstawę wymiaru zasiłków dla ubezpieczonych niebędących pracownikami?

Podstawę obliczenia świadczenia rehabilitacyjnego dla tych ubezpieczonych stanowi podstawa wymiaru zasiłku chorobowego, po waloryzacji dokonanej na zasadach określonych dla ubezpieczonych będących pracownikami.

Przychód stanowiący podstawę wymiaru zasiłków

Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłków przysługujących ubezpieczonemu niebędącemu pracownikiem uwzględnia się przychód stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% tej podstawy wymiaru.

Podstawę wymiaru świadczeń z tytułu choroby z ubezpieczenia wypadkowego stanowi kwota będąca podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie wypadkowe.

Jeżeli podstawa wymiaru jest ustalana dla:

• członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych;
• osób odbywających służbę zastępczą;
• osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osób z nimi współpracujących;
• osób prowadzących pozarolniczą działalność oraz osób z nimi współpracujących;
• osób wykonujących odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania;
• duchownych – to przychód stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie wypadkowe jest pomniejszany o kwotę składek w wysokości 13,71%, niezależnie od tego, czy ubezpieczony przystąpił do ubezpieczenia chorobowego, czy też nie.

Jeżeli natomiast podstawa wymiaru zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego jest ustalana dla pozostałych ubezpieczonych, tj. dla:

• posłów i senatorów pobierających uposażenie;
• osób pobierających stypendia sportowe;
• słuchaczy Krajowej Szkoły Administracji Publicznej pobierających stypendia;
• osób pobierających stypendia w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy albo przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez powiatowy urząd pracy lub inny podmiot kierujący;
• osób pobierających stypendia na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w okresie odbywania studiów podyplomowych – to przychód stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie wypadkowe jest pomniejszany o kwotę składek w wysokości 11,26% podstawy wymiaru składki na to ubezpieczenie, ze względu na to, że osoby te nie podlegają ubezpieczeniu chorobowemu, a wyłącznie ubezpieczeniu wypadkowemu.

Ubezpieczony będący osobą prowadzącą działalność gospodarczą może opłacać składki od przychodu w zadeklarowanej kwocie, np. 12 000 zł. Jednak kwota ta nie może być niższa od kwoty minimalnej podstawy wymiaru składek określonej dla danego kodu tytułu ubezpieczenia.

Minimalna podstawa wymiaru składek w 2025 r. dla kodu ubezpieczenia:

• 0510 wynosi 5203,80 zł (tj. 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, które wynosi 8673 zł);
• 0570 wynosi 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę, tj. 1399,80 zł (w 2025 r. wynagrodzenie minimalne wynosi 4666 zł).

Jest również grupa ubezpieczonych, dla których nie została określona najniższa podstawa wymiaru składek. Należą do nich np. zleceniobiorcy, dla których odpłatność za wykonywanie umowy zlecenia określono kwotowo i opłacają oni składki od faktycznego przychodu.

Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego osobom odbywającym służbę zastępczą stanowi miesięczna kwota świadczenia pieniężnego, określona w przepisach o służbie zastępczej, w miesiącu, w którym powstała niezdolność do pracy, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% tego świadczenia.

Natomiast dla żołnierza zwolnionego z czynnej służby wojskowej podstawę wymiaru zasiłku stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę (w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2025 r. jest to kwota 4666 zł, a w 2026 r. 4806 zł).

W podstawie wymiaru zasiłków dla tych ubezpieczonych uwzględnia się przychód w faktycznej wysokości, bez uzupełniania, z uwzględnieniem przypadku opisanego w książce w pkt 6 „Niezdolność do pracy przed upływem pełnego kalendarzowego miesiąca ubezpieczenia chorobowego, po przerwie krótszej niż 30 dni”.

Artykuł pochodzi z książki:
Podstawa wymiaru zasiłków chorobowych

Autorka
Renata Tonder
Specjalista z zakresu ubezpieczeń społecznych, były wieloletni pracownik Centrali ZUS.