Wybór skali podatkowej – jakie formy opodatkowania osób fizycznych i spółek z o.o.?

Formy opodatkowania osób fizycznych i spółek z o.o. – zestawienie

Osoby fizyczne

Mogą opodatkować przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej według następujących form opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT – Personal Income Tax):

• karta podatkowa – w 2026 r. mogą ją stosować tylko podatnicy, którzy nieprzerwanie korzystają z tej formy od 2021 r.;
• zasady ogólne – opodatkowanie według skali podatkowej (stawki 12% i 32%);
• podatek liniowy – stawka 19% niezależnie od wysokości dochodu;
• ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – stawka zależna od rodzaju działalności.

Spółka z o.o.

Podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT – Corporate Income Tax):

• stawka podstawowa CIT: 19%;
• stawka obniżona CIT: 9% (dla tzw. małych podatników oraz nowych firm, do limitu określonego w ustawie);
• możliwość wyboru ryczałtu od dochodów spółek (tzw. estoński CIT), polegającego na odroczeniu opodatkowania do momentu wypłaty zysków.

Skala podatkowa

Zasady ogólne polegają na opodatkowaniu dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej podatkiem dochodowym od osób fizycznych według skali podatkowej. Z tej formy opodatkowania mogą korzystać osoby fizyczne prowadzące indywidualną działalność gospodarczą oraz osoby fizyczne, które prowadzą działalność gospodarczą w formie spółek osobowych, tj. spółki cywilnej, jawnej, partnerskiej.

Zaletą opodatkowania dochodów według skali podatkowej jest możliwość:

• potrącania kosztów uzyskania przychodów,
• skorzystania z pełnego katalogu ulg podatkowych, m.in. z odliczenia od dochodu darowizn czy odliczenia od podatku ulgi rodzinnej,
• rozliczenia podatku wspólnie z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Minusem opodatkowania dochodów według skali podatkowej jest opodatkowanie dochodów powyżej kwoty 120 000 zł wysoką stawką podatkową, tj. 32%. Kwota wolna od podatku w 2026 r. wynosić będzie nadal 30 000 zł, a stawka w pierwszym przedziale skali podatkowej – 12%.

Skala podatkowa obowiązująca w 2026 r.[1]

Podstawa obliczenia podatku w złotych:

• do 120 000 – podatek wynosi 12% minus kwota zmniejszająca podatek 3600 zł,
• ponad 120 000 – podatek wynosi 10 800 zł + 32% nadwyżki ponad 120 000 zł.

Należy przy tym pamiętać, że dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowane według skali podatkowej łączy się z innymi dochodami opodatkowanymi według tych zasad. To istotnie może wpłynąć na wysokość płaconego podatku.

Osobom korzystającym z ulgi dla młodych, ulgi dla pracujących seniorów, ulgi na powrót i ulgi dla dużych rodzin po wyczerpaniu limitu zwolnienia w wysokości 85 528 zł przy opodatkowaniu według skali podatkowej przysługuje dalej kwota wolna od podatku, tj. 30 000 zł. Takie stanowisko potwierdzone zostało przez MF m.in. w odpowiedzi na interpelację poselską nr 36311.

Danina solidarnościowa

Podatnicy o bardzo wysokich dochodach przy opodatkowaniu według skali muszą się liczyć z obowiązkiem zapłaty daniny solidarnościowej. Daninę solidarnościową opłaca się w wysokości 4% podstawy jej obliczenia. Podstawę obliczenia daniny solidarnościowej stanowi nadwyżka ponad kwotę 1 000 000 zł sumy dochodów.

Wybór skali podatkowej

Zasady ogólne są podstawową formą opodatkowania dochodów z indywidualnej działalności gospodarczej. Przykładowo jeżeli podatnik w 2025 r. opodatkowywał dochody z działalności gospodarczej według skali podatkowej, to nie musi składać oświadczenia do urzędu skarbowego o wyborze tej formy na 2026 r.

Oświadczenie należy złożyć, jeżeli podatnik w 2025 r. opodatkowywał dochody z działalności w inny sposób, a od 1 stycznia 2026 r. zamierza przejść na opodatkowanie według skali podatkowej. Oświadczenie trzeba złożyć do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został osiągnięty pierwszy przychód z tego tytułu w roku podatkowym, albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód został osiągnięty w grudniu tego roku podatkowego.

Stosowny wniosek o wyborze formy opodatkowania może być złożony przez system CEIDG. Przepisy podatkowe nie określają urzędowego wzoru oświadczenia o rezygnacji z danej formy opodatkowania ani innych wymogów co do jego struktury. Ma natomiast z niego jednoznacznie wynikać, jakiego wyboru dokonał podatnik. W przypadku gdy podatnik dokona wpłaty pierwszej zaliczki w ustawowym terminie przewidzianym dla złożenia oświadczenia o wyborze formy opodatkowania i z opisu dokonanej wpłaty (np. tytułu przelewu) wynika, jakiego dokładnie rodzaju podatku dotyczy płatność, taki dowód wpłaty może zostać uznany za złożenie wskazanego oświadczenia.

Takie stanowisko potwierdza również Dyrektor KIS m.in. w interpretacji indywidualnej z 16 lipca 2025 r. (sygn. 0115-KDWT.4011.83.2025.2.DS), w której czytamy:

MF
(…) Dlatego też, w przypadku, gdy podatnik dokonał wpłaty pierwszej zaliczki w ustawowym terminie przewidzianym dla złożenia oświadczenia o wyborze formy opodatkowania i z opisu dokonanej wpłaty (np. tytułu przelewu) wynika, jakiego dokładnie rodzaju podatku dotyczy płatność, taki dowód wpłaty może zostać uznany za złożenie wskazanego oświadczenia. (…) Biorąc pod uwagę powyższe należy wskazać, że skoro pierwszy przychód z działalności gospodarczej w 2023 roku osiągnął Pan w styczniu, to czas na rezygnację z opodatkowania podatkiem liniowym dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej miał Pan do 20 lutego 2023 r. Nie można więc uznać, że skutecznie złożył Pan oświadczenie o wyborze opodatkowania dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej na zasadach ogólnych. Zaliczki za 2023 r. nie opłacił Pan bowiem w terminie określonym w art. 9a ust. 2 tej ustawy (tj. do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został osiągnięty pierwszy przychód w roku podatkowym). Reasumując, w 2023 r. nadal miał Pan wybraną formę opodatkowania podatkiem liniowym do swojej działalności gospodarczej.

Jeżeli osoba fizyczna jest wspólnikiem:

• spółki cywilnej – może być opodatkowana w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, według skali podatkowej albo podatkiem liniowym,
• spółki jawnej niebędącej podatnikiem CIT – może być opodatkowana w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, według skali albo podatkiem liniowym,
• spółki partnerskiej – może być opodatkowana tylko według skali podatkowej albo podatkiem liniowym.

Podatnicy prowadzący działalność gospodarczą w różnych formach prawnych (działalność indywidualna, spółka osobowa) muszą zwrócić uwagę na szczególne zasady wyboru sposobu opodatkowania dla poszczególnych form. Przykładowo podatnik może wybrać opodatkowanie przychodów z działalności prowadzonej jako spółka cywilna lub jawna w postaci ryczałtu ewidencjonowanego, natomiast przychody z działalności indywidualnej rozliczać według skali podatkowej albo podatkiem liniowym. Stanowisko takie potwierdza również Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 9 lipca 2021 r. (sygn. 0112-KDIL2-2.4011.327.2021.2.AG), w której czytamy:

MF
(…) Zatem, w danym roku podatkowym możliwe jest opodatkowanie przychodów uzyskanych z pozarolniczej działalności gospodarczej prowadzonej:

• z indywidualnej działalności gospodarczej – podatkiem liniowym,
• w formie spółki jawnej – zryczałtowanym podatkiem dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne – pod warunkiem wyboru odpowiednich form opodatkowania i o ile nie zachodzą inne, przewidziane w ustawach, okoliczności, które spowodowałyby utratę prawa do opłacania podatku w ww. formach.

Dopuszczalna jest również sytuacja opodatkowania przychodów z działalności prowadzonej w formie spółki według skali podatkowej lub w formie podatku liniowego, natomiast przychodów z działalności indywidualnej w postaci ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych (potwierdza to interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 14 czerwca 2010 r., sygn. IBPBI/1/415-551/10/ZK, w systemie KIS widnieje jako aktualna).

Jeżeli jednak podatnik prowadzi działalność samodzielnie i w formie spółki niemającej osobowości prawnej, to przychód z działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie nie może być opodatkowany według skali podatkowej, a z działalności prowadzonej w formie spółki – podatkiem liniowym, i odwrotnie (art. 9a ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych; dalej również jako updof). Dyrektor KIS wskazywał na to w interpretacji indywidualnej z 26 maja 2023 r. (sygn. 0115-KDIT1.4011.143.2023.2.MK).

W przypadku spółek osobowych stosuje się zasadę, że wspólnicy spółki muszą być opodatkowani według jednej ustawy. W przypadku wyboru opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych wszyscy wspólnicy spółki muszą wybrać taki sam sposób opodatkowania. Nie ma natomiast przeszkód, aby część wspólników w danej spółce rozliczała się według skali podatkowej, a część w formie podatku liniowego.

[1] Projekt prezydencki zakłada zmiany w skali podatkowej.

Artykuł pochodzi z książki:
Wybór formy opodatkowania - Poradnik Gazety Prawnej

Autor
Grzegorz Ziółkowski
Prawnik, doradca podatkowy, właściciel kancelarii doradztwa podatkowego. Specjalizuje się w podatkach dochodowych zarówno od osób fizycznych, jak i podmiotów prawnych. Autor licznych publikacji.