Podatek exit tax – co warto wiedzieć?

Ustawodawca przyjmuje, że we wskazanych dwóch sytuacjach Polska mogłoby utracić możliwość opodatkowania dochodów ze zbycia składnika majątku, gdy zbycie to nastąpi już w państwie, do którego ten majątek został przeniesiony.

Generalnie podatek exit tax ma zastosowanie przy przeniesieniu składników majątku związanych z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą. Jednak w przypadku osób fizycznych podatek ten może zostać zastosowany również przy przeniesieniu majątku niezwiązanego z działalnością gospodarczą.

W przypadku składnika majątku niezwiązanego z działalnością gospodarczą opodatkowaniu podatkiem od dochodów z niezrealizowanych zysków podlegają tylko składniki majątku stanowiące:

• ogół praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną,
• udziały w spółce,
• akcje i inne papiery wartościowe,
• pochodne instrumenty finansowe oraz tytuły uczestnictwa w funduszach kapitałowych.

Składniki te nazwane są „majątkiem osobistym”. Przeniesienie takiego majątku do innego państwa podlega opodatkowaniu w Polsce, jeżeli podatnik ma miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej łącznie co najmniej przez pięć lat w dziesięcioletnim okresie poprzedzającym dzień zmiany rezydencji podatkowej.

Sam fakt, że polski rezydent przestał nim być i stał się rezydentem innego państwa, nie wystarczy, by zastosować przepisy o podatku od niezrealizowanych zysków. Zgodnie z art. 30da ust. 2 pkt 2 ustawy o PIT opodatkowaniu podatkiem od dochodów z niezrealizowanych zysków podlega zmiana rezydencji podatkowej przez podatnika podlegającego w Rzeczypospolitej Polskiej nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, w wyniku której Rzeczpospolita Polska traci prawo do opodatkowania dochodów ze zbycia składnika majątku będącego własnością tego podatnika, w związku z przeniesieniem jego miejsca zamieszkania do innego państwa.

Oznacza to, że obowiązek zapłaty podatku może nastąpić, gdy, mówiąc wprost, podatnik opuszcza Polskę wraz ze swoim majątkiem. W takiej sytuacji Polska może utracić prawo do opodatkowania dochodu ze sprzedaży tego majątku. Gdyby bowiem podatnik pozostał polskim rezydentem, to sprzedaż tego majątku podlegałaby opodatkowaniu w Polsce.

Zgodnie z art. 30db ustawy o PIT przepisów o exit tax dla osób fizycznych nie stosuje się, jeżeli łączna wartość rynkowa przenoszonych składników majątku nie przekracza kwoty 4 000 000 zł.

W przypadku małżonków przenoszących składnik majątku objęty wspólnością majątkową limit 4 000 000 zł wartości rynkowej składnika majątku dotyczy łącznie obojga małżonków.

Rozporządzeniem z 2 sierpnia 2023 r. Ministerstwo Finansów po raz kolejny odroczyło terminy płatności exit tax dla osób fizycznych do:

• 7 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym podatnik utracił w całości lub w części składnik majątku będący przedmiotem opodatkowania tym podatkiem – w przypadku gdy utrata w całości lub w części tego składnika majątku nastąpiła przed 1 grudnia 2025 r.;
• 31 grudnia 2025 r. – w pozostałych przypadkach.

Przedłużenie terminu stosuje się do podatku należnego od dochodów z niezrealizowanych zysków wynikającego z miesięcznych deklaracji składanych za okresy rozliczeniowe od 1 stycznia 2019 r. do 30 listopada 2025 r.

Przez utratę składnika majątku rozumie się zbycie składnika majątku, realizację praw wynikających z praw pochodnych lub pochodnych instrumentów finansowych albo inne zdarzenie, skutkujące utratą własności lub prawa do składnika majątku.

Jeżeli więc podatnik zbył przeniesiony do innego państwa majątek przed 1 grudnia 2025 r., to obowiązek zapłaty podatku exit tax następuje do 7 dnia następnego miesiąca.

W przypadkach, w których nie doszło do zbycia składników majątku, termin płatności podatku jest odroczony do 31 grudnia 2025 r.

Artykuł pochodzi z książki:
Rozliczanie dochodów zagranicznych za 2023 rok - Poradnik Gazety Prawnej

Autor
Mariusz Makowski
Doradca podatkowy