Dyrektywa SME a zmiany w VAT w 2025 roku

Procedura SME – wprowadzenie

Procedura SME (Small and Medium-sized Enterprise) wprowadza zmianę zasad stosowania zwolnienia podmiotowego (200 tys. PLN w Polsce) dla podatników zagranicznych (UE) w Polsce i podatników polskich w innych krajach UE. Zmiany nie dotyczą Irlandii Północnej (ani podatnik z UE nie może skorzystać z tego rozwiązania w Irlandii Płn., ani podatnik z Irlandii Płn. w UE). Polski podatnik będzie mógł korzystać ze zwolnienia „podmiotowego” w innych krajach UE (na warunkach przewidzianych w tych krajach) oraz odpowiednio podatnik zagraniczny z UE będzie mógł korzystać z tego zwolnienia w Polsce, o ile spełni polskie warunki.

Procedura SME dotyczy wyłącznie podatników mających siedzibę działalności gospodarczej na terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej (nie wystarczy stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej). Mogą skorzystać z niej podatnicy SME, czyli podatnicy, których roczny obrót w UE w poprzednim i bieżącym roku wynosił nie więcej niż 100 tys. EUR. Podatnicy w swoim kraju będą musieli mieć nadany numer z sufixem EX (np. w Polsce PL1234567890EX).

Podatnicy są zobowiązani do składania tzw. informacji kwartalnej do lokalnego fiskusa w kraju siedziby danego podatnika. Informacja będzie zawierała m.in. dane o wysokości obrotów osiągniętych w każdym z państw UE za dany kwartał, w tym dane o wartości sprzedaży na terytorium Polski. Termin złożenia informacji przypada na koniec miesiąca po danym kwartale i co ważne, termin ten nie ulega przesunięciu.

Procedura SME – jak skorzystać w Polsce?

Żeby skorzystać ze zwolnienia z VAT w ramach procedury SME, polski podatnik, niezależnie od korzystania ze zwolnienia „podmiotowego” od VAT (limit 200 tys. PLN), nie może przekroczyć limitu 100 tys. EUR na terytorium UE (zarówno w danym, jak i poprzednim roku, zawsze w ujęciu rocznym). W przypadku, gdy nie jest jeszcze zarejestrowany jako podatnik VAT, ma obowiązek złożenia zgłoszenia rejestracyjnego jako podatnik VAT zwolniony. Dla procedury SME właściwy jest II Urząd Skarbowy Warszawa-Śródmieście (dla zagranicznych – US Łódź-Śródmieście). Wszystkie dokumenty (zgłoszenie, informacja kwartalna, pełnomocnictwa itp.) należy składać przez konto w e-US.

Podatnik musi również powiadomić US o zamiarze skorzystania ze zwolnienia w ramach SME, wskazując odpowiednie kraje UE. US informuje podatnika o nadaniu indywidualnego numeru identyfikacyjnego (PL + sufix EX) w terminie 35 dni roboczych. Jeśli podatnik nie spełnia warunków zwolnienia określonych przez dane państwo członkowskie, US informuje go o odmowie na podstawie informacji z tego państwa. W przypadku utraty prawa do zwolnienia w którymkolwiek z państw członkowskich, US informuje podatnika o tym fakcie.

Procedura SME – przekroczenie limitu krajowego

Zgodnie z przepisami dyrektywy 2020/285, w niektórych krajach UE mogą być wdrożone przepisy, zgodnie z którymi zwolnienie podmiotowe traci moc w przypadku, gdy w trakcie roku próg zwolnienia krajowego (miejscowego) zostaje przekroczony o więcej niż 10%/25%, od przekroczenia tej nadwyżki lub w przypadku gdy próg został przekroczony o nie więcej niż 10%/25% od początku kolejnego roku. Warunek dotyczy jedynie sytuacji, w której nie doszło do przekroczenia limitu 100 tys. EUR.

Procedura SME – dodatkowe obowiązki dla podatnika z UE

Podatnik, który nie przekroczył progu 100 tys. EUR obrotu w ramach transakcji na terytorium UE nie ma obowiązku wystawiania faktur, chyba że nabywca zgłosi takie żądanie w ciągu 3 miesięcy. Jeśli podatnik wystawia fakturę w Polsce, musi wskazać swój zagraniczny numer VAT UE-EX. Na fakturze powinna być również podana podstawa prawna zwolnienia z VAT, chyba że jest to faktura uproszczona, zgodnie z rozporządzeniem Ministerstwa Finansów. Podatnik ma obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży, podobnie jak polski podatnik w Polsce, co oznacza konieczność monitorowania limitu 200 tys. PLN. Co więcej, jeśli podatnik dokonuje czynności jako podatnik VAT-UE, musi zarejestrować się na VAT-UE i składać informacje podsumowujące.

Procedura SME – utrata zwolnienia w Polsce

Jeżeli wartość sprzedaży zwolnionej od podatku na terytorium Polski przekroczy kwotę 200 tys. PLN lub roczny obrót na terytorium Unii Europejskiej przekroczy kwotę 100 tys. EUR, zwolnienie traci moc począwszy od czynności, którą przekroczono jedną z tych kwot, w zależności od tego, które ze zdarzeń nastąpiło wcześniej.

Przeliczenia na złote wartości wyrażonych w walutach obcych na potrzeby określenia wartości sprzedaży dokonuje się według kursu wymiany opublikowanego przez Europejski Bank Centralny w pierwszym dniu roku, a w przypadku gdy w tym dniu kurs wymiany nie został opublikowany – według kursu wymiany z następnego dnia, w którym został opublikowany.

Procedura SME – rezygnacja – od kiedy?

Podatnik informuje swoje państwo członkowskie (państwo siedziby) o rezygnacji ze zwolnienia na terytorium Polski, która jest skuteczna od:

• pierwszego miesiąca kwartału następującego po kwartale, w którym podatnik poinformował o tej rezygnacji – w przypadku gdy poinformowanie nastąpiło w pierwszym albo drugim miesiącu kwartału;
• drugiego miesiąca kwartału następującego po kwartale, w którym podatnik poinformował o tej rezygnacji – w przypadku gdy poinformowanie nastąpiło w ostatnim miesiącu kwartału.

Podobnie sytuacja wygląda w odwrotną stronę – jeśli polski podatnik zdecyduje się zrezygnować z procedury SME w innym kraju UE niż Polska.

Artykuł pochodzi z wideoszkolenia:
VAT 2025

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat zmian w VAT w 2025 roku i procedury SME, zobacz wideoszkolenie!

Autor
Zdzisław Modzelewski
Doradca podatkowy, ekspert INFORAKADEMII