Zasady tworzenia grupy VAT

Grupę VAT mogą utworzyć podatnicy:

• posiadający siedzibę na terytorium kraju lub
• nieposiadający siedziby na terytorium kraju – w zakresie, w jakim prowadzą działalność gospodarczą na terytorium kraju za pośrednictwem oddziału położonego na terytorium kraju.

Podmiot może być członkiem tylko jednej grupy VAT. Natomiast grupa VAT nie może być:

• członkiem innej grupy VAT,
• powiększana o innych członków ani pomniejszona o któregokolwiek z członków wchodzących w jej skład.

Członkowie grupy muszą być ze sobą powiązani. Warunki istnienia powiązań finansowych, ekonomicznych i organizacyjnych między członkami grupy VAT muszą być spełnione nieprzerwanie przez okres, w jakim ta grupa posiada status podatnika. Muszą istnieć łącznie trzy rodzaje powiązań.

Podatników uważa się za powiązanych finansowo, jeśli jeden z podatników będących członkiem grupy VAT będzie posiadał bezpośrednio ponad 50% udziałów (akcji) w kapitale zakładowym lub ponad 50% praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących bądź zarządzających albo ponad 50% prawa do udziału w zysku każdego z pozostałych podatników będących członkami tej grupy.

Natomiast o powiązaniach ekonomicznych będziemy mówili, jeżeli:

• przedmiot głównej działalności członków grupy VAT ma taki sam charakter lub
• rodzaje działalności prowadzonej przez członków grupy VAT uzupełniają się i są współzależne, lub
• członek grupy VAT prowadzi działalność, z której w całości lub w dużej mierze korzystają inni członkowie grupy VAT.

Z kolei podatników uważa się za powiązanych organizacyjnie, jeżeli:

• prawnie lub faktycznie, bezpośrednio albo pośrednio, będą znajdowali się pod wspólnym kierownictwem lub
• będą organizować swoje działania całkowicie lub częściowo w porozumieniu.

Podmioty, które spełniają warunki i chcą rozliczać VAT wspólnie, muszą podpisać umowę. Umowę o utworzeniu grupy VAT należy sporządzić na piśmie. Musi zawierać co najmniej:

• nazwę grupy VAT z dodatkowym oznaczeniem „grupa VAT” lub „GV”;
• dane identyfikacyjne podatników tworzących grupę VAT, w tym dane dotyczące oddziału w przypadku podatnika nieposiadającego siedziby na terytorium kraju oraz wysokość kapitału zakładowego każdego z tych podatników;
• wskazanie przedstawiciela grupy VAT, wyznaczonego spośród jej członków;
• dane identyfikacyjne udziałowców (akcjonariuszy) i wysokość ich udziału w kapitale zakładowym podatników tworzących grupę VAT, posiadających ponad 50% udziałów (akcji) w kapitale zakładowym tych podatników;
• wskazanie okresu, na jaki grupa VAT została utworzona, nie krótszego niż 3 lata.

Grupa VAT nabędzie status podatnika z dniem wskazanym w umowie o jej utworzeniu, nie wcześniej jednak niż z dniem dokonania rejestracji.

Grupa rozlicza wspólnie VAT za pośrednictwem wskazanego w umowie przedstawiciela, czyli podmiotu reprezentującego grupę VAT w zakresie jej obowiązków. Składa on w imieniu grupy zgłoszenie rejestracyjne VAT-R wraz z umową o jej utworzeniu do właściwego dla siebie naczelnika urzędu skarbowego. Naczelnik urzędu skarbowego nie zarejestruje grupy do VAT, jeżeli nie będą spełnione warunki do uznania jej za podatnika. O odmowie rejestracji będzie zawiadamiany przedstawiciel grupy.

Gdy warunki będą spełnione, grupa zostanie zarejestrowana jako jeden podatnik. Z chwilą rejestracji grupy do VAT z urzędu zostaną wykreśleni z rejestru jako podatnicy VAT członkowie tej grupy. Dotyczy to również rejestracji VAT UE. Ich rachunki rozliczeniowe uwidocznione na tzw. białej liście zostaną przypisane jako rachunki grupy.

Grupa VAT będzie mogła korzystać z ochrony, jaką daje interpretacja, gdy zastosuje się do interpretacji wydanej przed powstaniem grupy, na wniosek podmiotu planującego utworzenie tej grupy, w zakresie działalności tej grupy VAT.

Kontrole podatkowe wobec grupy VAT będą prowadzone na tej samej zasadzie co grup kapitałowych, z tym że kontrolę będzie prowadził naczelnik urzędu skarbowego właściwy dla przedstawiciela grupy. W przypadku kontroli podatkowej w zakresie funkcjonowania podatkowej grupy kapitałowej kontrolowanym jest każda spółka wchodząca w skład tej grupy w okresie objętym kontrolą podatkową.

Artykuł pochodzi z książki:
Praktyczny leksykon VAT 2023. Wszystko o zmianach w rozliczeniach VAT

Opracowanie materiału
Joanna Dmowska