Przychody z najmu w działalności gospodarczej – rozliczanie amortyzacji

Tak jak obowiązek stosowania do przychodów z najmu prywatnego ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych został odsunięty do 2023 r poprzez regulacje przejściowe tzw. Polskiego Ładu, czyli art 71 ust 1 ustawy z 29 października 2021 r o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz U z 2021 r poz 2105 ze zm ), tak też w ust 2 tego samego art 71 ustawodawca zgodził się na to, by maksymalnie do końca 2022 r podatnicy PIT zaliczali do kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne od środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych będących odpowiednio budynkami mieszkalnymi, lokalami mieszkalnymi stanowiącymi odrębną nieruchomość, spółdzielczym własnościowym prawem do lokalu mieszkalnego lub prawem do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, nabytych lub wytworzonych przed dniem 1 stycznia 2022 r (jeśli oczywiście nie stosowali opodatkowania w formie ryczałtu).

Co prawda ustawodawca zapomniał wprowadzić przepis, który w takiej sytuacji zawiesiłby w stosowaniu zasadę, według której tego rodzaju rzeczy i prawa są środkami majątku trwałego niepodlegającymi amortyzacji, jednak zdaniem przedstawicieli resortu finansów, już sam fakt, iż prawodawca godził się na zaliczanie takich odpisów amortyzacyjnych do kosztów oznaczał, iż podatnicy czerpiący zarobek z najmu nieruchomości mieszkalnych, którzy nie płacili ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, amortyzowali nieruchomości oddawane w najem.

Zatem definiując dochód do opodatkowania, podatnik mógł ujmować w kosztach amortyzację od wartości początkowej nieruchomości, nawet jeżeli jest to nieruchomość mieszkalna. Przy czym w przypadku nieruchomości mieszkalnej ważne było to, aby była nabyta lub wytworzona przed 2022 r.

Obecnie, a dokładniej od 2023 r obowiązuje bezwzględnie i w odniesieniu do wszystkich nieruchomości mieszkalnych, bez względu na sposób ich wykorzystania, zasada zapisana w art 22c pkt 2 updof, zgodnie z którą nie podlegają amortyzacji budynki mieszkalne wraz ze znajdującymi się w nich dźwigami, lokale mieszkalne stanowiące odrębną nieruchomość, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, służące prowadzonej działalności gospodarczej lub wydzierżawiane albo wynajmowane na podstawie umowy.

To oznacza, że obecnie nie może być mowy o dokonywaniu podatkowych odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej ww nieruchomości, bez względu na sposób ich wykorzystania, moment nabycia, wytworzenia itd.

WAŻNE
O braku możliwości amortyzacji nieruchomości mieszkalnych decyduje ich status, a nie sposób wykorzystania. Zatem nieruchomość mieszkalna wykorzystywana przez rzeczywistego korzystającego z niej w innym celu niż mieszkalny w dalszym ciągu nie jest amortyzowana.

Chociaż pewne nadzieje podatników rozbudziło orzeczenie WSA w Łodzi z 27 czerwca 2023 r , sygn akt I SA/Łd 258/23 (nieprawomocne), to jednak już w kolejnych orzeczeniach, w tym NSA z 13 lipca 2023 r (sygn akt II FSK 119/23), ostudzono nadzieje podatników.

Wyrok WSA

Sąd stwierdza w związku z tym, że skarżąca, która przed uchwaleniem przepisów nowelizujących nabyła nieruchomości oraz wprowadziła je na stan środków trwałych, a także dokonywała amortyzacji, podlega ochronie wynikającej z zasady ochrony praw nabytych i interesów w toku (art. 2 Konstytucji). Sąd podziela pogląd skarżącej, że z uwagi na sposób wprowadzania nowych regulacji (zmiana reguł gry w trakcie gry), ich w istocie retrospektywne działanie oraz zaskoczenie podatników, nowe zasady powinny mieć zastosowanie wyłącznie do tych lokali mieszkalnych, które zostały nabyte lub wytworzone po wejściu w życie ustawy zmieniającej, a więc po 1 stycznia 2022 r.

Dlatego też Sąd uznał, że skarżąca w granicach opisanego we wniosku stanu faktycznego ma prawo dokonywać odpisów amortyzacyjnych od nieruchomości mieszkalnych nabytych przed 1 stycznia 2022 r. oraz zaliczać te odpisy amortyzacyjne do kosztów uzyskania przychodów na zasadach obowiązujących w dniu 31 grudnia 2021 r. do momentu pełnego zamortyzowania tych środków trwałych.

Wyrok WSA w Łodzi z 27 czerwca 2023 r., sygn. akt I SA/ Łd 258/23 (nieprawomocny).

WYROK NSA

Skoro ustawodawca w sposób systemowy i całościowy wprowadził zmiany w celu zlikwidowania nierówności z zakresu opodatkowania, przewidując pewien horyzont czasowy (1 rok) dla zrealizowania określonych przedsięwzięć rozpoczętych w czasie obowiązywania poprzedniej regulacji – trudno podzielić tezę o naruszeniu praw nabytych podatnika. Zmiana prawa, zmierzająca do ważnego dla państwa uszczelniania systemu podatkowego i zapobiegająca erozji podstawy opodatkowania – nie narusza zasady ochrony interesów w toku, skoro przewidziano rozwiązanie łagodzące skutki tej zmiany.

Wyrok NSA z 13 lipca 2023 r., sygn. akt II FSK 119/23 (podobnie np. WSA w Łodzi w wyroku z 4 października 2023 r., sygn. akt I SA/Łd 512/23 – nieprawomocny).

Artykuł pochodzi z książki:
Rozliczamy najem. Przykłady, wypełnione druki

Autor
Radosław Kowalski

Prawnik, doradca podatkowy. Absolwent  Wydziału  Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu. Właściciel kancelarii doradztwa podatkowego, wcześniej prezes zarządu CEiD Sp z o.o. Spółka Doradztwa Podatkowego. Specjalizuje  się  w  zagadnieniach  związanych  z  podatkami  pośrednimi, bezpośrednimi – gospodarczymi oraz z postępowaniem przed organami podatkowymi i sądami administracyjnymi. Autor licznych publikacji z zakresu prawa podatkowego, gospodarczego, windykacji należności. Doświadczony trener z zakresu podatków i windykacji.