Zasady składania oświadczeń i wniosków wpływających na wysokość zaliczki podatkowej

Resort finansów udostępnił na stronie BIP nowy wzór PIT-2: Oświadczenia/wnioski podatnika dla celów obliczania miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych z objaśnieniami. Zawiera on zestawienie rozwiązań podatkowych wpływających na wysokość zaliczki na podatek, z których może skorzystać podatnik:

• oświadczenie składane płatnikowi w sprawie pomniejszenia o kwotę zmniejszającą podatek,
• oświadczenie składane płatnikowi o zamiarze preferencyjnego opodatkowania dochodów (z małżonkiem/jako osoba samotnie wychowująca dziecko),
• oświadczenie składane zakładowi pracy w sprawie korzystania z podwyższonych pracowniczych kosztów uzyskania przychodów,
• oświadczenie składane płatnikowi w sprawie zwolnień, o których mowa w art. 21
  1 pkt 152–154 ustawy o PIT (tzw. ulga na powrót, ulga dla rodzin 4+, ulga dla pracujących seniorów),
• wniosek składany płatnikowi o niestosowanie ulgi dla młodych lub pracowniczych
  kosztów uzyskania przychodów,
• wniosek składany płatnikowi o rezygnację ze stosowania 50% kosztów uzyskania
  przychodów,
• wniosek składany płatnikowi w sprawie niepobierania zaliczek w roku podatkowym.

Jest to dokument pozwalający na złożenie wniosku/oświadczenia w celu zastosowania określonej preferencji, jak i wycofania się z jej stosowania przez podatnika. PIT-2 w nowej wersji ma charakter wzoru. Nie jest bezwzględnie obowiązujący.

Zatem oświadczenie czy wniosek składane przez podatnika będą skuteczne zarówno wtedy, gdy zostaną złożone na formularzu urzędowym, jak i opracowanym we własnym zakresie przez płatnika. Najważniejsza jest treść tego dokumentu wskazująca na preferencję, z jakiej podatnik będzie korzystał. Podatnicy, którzy złożyli określone oświadczenie lub wniosek, mają też związane z tym obowiązki informacyjne.

Składania oświadczeń i wniosków wpływających na wysokość zaliczki podatkowej – odpowiedzialność podatnika

Podatnik ma ustawowy obowiązek wycofania lub zmiany uprzednio złożonego oświadczenia lub wniosku, jeżeli uległy zmianie okoliczności mające wpływ na wysokość zaliczki na podatek. Najczęściej jest nią utrata możliwości dalszego korzystania z preferencji, która obniżała podatek. Wycofanie lub zmiana złożonego uprzednio oświadczenia lub wniosku następują w drodze nowego dokumentu. Oświadczenie lub wniosek mające wpływ na obliczanie zaliczki płatnik uwzględni najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu, w którym je otrzymał. Jeżeli płatnikiem jest organ rentowy, oświadczenie lub wniosek uwzględnia najpóźniej od drugiego miesiąca następującego po miesiącu, w którym je otrzymał.

Ustawa o PIT wprowadziła nowe sankcje dla podatników, którzy złożyli nierzetelne oświadczenie lub wniosek. Jeżeli w wyniku tak złożonych dokumentów podatek nie został pobrany z winy podatnika, organ podatkowy wydaje decyzję o odpowiedzialności podatnika i może orzec ją w decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego. Zatem w tym zakresie została wyłączona odpowiedzialność płatnika podatku (art. 31a ust. 10 ustawy o PIT).

Należy przypomnieć, że płatnik zobowiązany na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu, który tego obowiązku nie wykonał, odpowiada za podatek niepobrany lub podatek pobrany, a niewpłacony. Odpowiada w tym zakresie całym swoim majątkiem. W sytuacji gdy w postępowaniu podatkowym organ podatkowy stwierdza to zaniechanie, wydaje decyzję o odpowiedzialności podatkowej płatnika, określając wysokość należności z tytułu niepobranego lub pobranego, a niewpłaconego podatku.

Aktualizacja oświadczeń i wniosków przez płatnika

Wprowadzenie nowego PIT-2 nie oznacza dla płatników konieczności aktualizacji oświadczeń czy wniosków złożonych przed 1 stycznia 2023 r. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy pojawią się dodatkowe, nałożone ustawą warunki, które podatnik będzie musiał spełnić, ubiegając się o daną preferencję. Ponadto w wyniku zmian wprowadzono przepisy, które określają postępowanie płatnika w przypadku ustania stosunku prawnego stanowiącego podstawę dokonywania przez płatnika świadczeń podatnikowi. W takim przypadku płatnik przy obliczaniu zaliczki pomija oświadczenia i wnioski złożone uprzednio przez podatnika.

Natomiast uwzględnia, mimo ustania zatrudnienia, wniosek podatnika o:

• obliczanie zaliczek bez stosowania zwolnienia od podatku w ramach ulgi dla młodych
  podatników,
• obliczanie zaliczek bez stosowania miesięcznych pracowniczych kosztów uzyskania
  przychodów,
• rezygnację ze stosowania 50% kosztów uzyskania przychodów.

Komentarz

Uregulowanie kwestii oświadczeń i wniosków w ustawie o PIT jest korzystne dla płatników i podatników. Zmniejsza wątpliwości związane z ich składaniem przez podatników i stosowaniem przez płatników. Ministerstwo Finansów wydało szczegółowe objaśnienia do PIT-2. Płatnicy podatku, którzy chcą, aby podatnik mógł składać oświadczenia i wnioski elektronicznie, muszą przygotować do tego swoją infrastrukturę informatyczną, zadbać o taką możliwość w programie kadrowo-płacowym.

Podstawa prawna

• 31a ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – j.t. Dz.U. z 2022 r. poz. 2647; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2834

Artykuł pochodzi z książki:
Przewodnik po zmianach przepisów 2023. Podatki. Rachunkowość. Prawo pracy. ZUS

Autor
Alicja Kozłowska