czwartek, 20 czerwca 2024
Pixabay
Do 24 września 2024 r. pracodawcy, zarówno z sektora prywatnego, jak również publicznego będą musieli wdrożyć nowe regulacje dotyczące ochrony sygnalistów. Ustawa wprowadza próg zatrudnienia, po przekroczeniu którego pracodawca będzie zobowiązany wprowadzić w firmie procedurę dokonywania zgłoszeń wewnętrznych i zapewnić sygnalistom przewidzianą przepisami ochronę.
Ustawa o ochronie sygnalistów implementuje do polskiego systemu prawnego Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii. Dotychczas w polskim systemie prawnym brak było kompleksowej regulacji poświęconej ochronie sygnalistów. Z perspektywy pracodawców nowe przepisy wprowadzą wiele istotnych zmian i dodatkowych obowiązków.
Nowe przepisy ustawy o ochronie sygnalistów będą musieli stosować pracodawcy, zarówno z sektora prywatnego, jaki i sektora publicznego. Ustawa określa wspólny próg zatrudnienia - 50 osób wykonujących lub świadczących pracę – po przekroczeniu którego pracodawca ma obowiązek ustanowienia wewnętrznej procedury zgłaszania naruszeń prawa i podejmowania działań następczych.
Do wskazanego limitu wlicza się osoby wykonywujące pracę na umowę o pracę w przeliczeniu na pełne etaty lub osoby świadczące pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek pracy, jeżeli nie zatrudniają do tego rodzaju pracy innych osób, niezależnie od podstawy zatrudnienia (art. 23 ust. 2 ustawy o sygnalistach). W związku z tym oprócz pracowników, przy ustalaniu czy pracodawca jest objęty ustawą o ochronie sygnalistów, należy również uwzględnić osoby zatrudnione na podstawie umów cywilnoprawnych (umowa zlecenie, umowa o dzieło, umowa agencyjna), czy samozatrudnionych. Ustalanie progu, który zdecyduje o konieczności wdrożenia przepisów będzie następowało na dzień 1 stycznia i 1 lipca danego roku.
Co istotne, 50 osobowy próg nie ma zastosowania do podmiotu prawnego wykonującego działalność w zakresie usług, produktów i rynków finansowych oraz przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, bezpieczeństwa transportu i ochrony środowiska. Podmioty z sektora finansowego, takie jak biura rachunkowe są zobowiązane wdrożyć ochronę sygnalistów niezależnie od liczby zatrudnianych osób.
W przypadku podmiotów publicznych ustawa wprowadza całkowite zwolnienie z tego obowiązku urzędów lub jednostek organizacyjnych gminy lub powiatu liczących mniej niż 10 000 mieszkańców. Jednocześnie, w przypadku podmiotów prawnych będących jednostkami samorządu terytorialnego, obowiązki podmiotu prawnego będą wykonywać jednostki organizacyjne jednostek samorządu terytorialnego. Taka regulacja ma na celu zniesienie wymogu przyjmowania procedury zgłoszeń wewnętrznych osobno dla gminy (powiatu, województwa) i urzędu gminy (starostwa, urzędu marszałkowskiego).
Pracodawcy, którzy nie spełniają wskazanego powyżej limitu mogą dobrowolnie wdrożyć w swoich firmach czy jednostkach obowiązki związane z ustawą o sygnalistach. Jednak w przypadku tych podmiotów nie jest to obowiązkowe.
Nowe regulacje wejdą w życie 25 września 2024 roku - po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia, za wyjątkiem przepisów dotyczących zgłoszeń zewnętrznych, dla których przewidziano termin 6 miesięczny.
Autorka
Katarzyna Bogucka
Prawnik, redaktor INFORLEX, autorka publikacji z zakresu prawa podatkowego i prawa pracy