środa, 05 czerwca 2024
Pixabay
Z założenia przepisy o czasie wolnym od pracy stanowią kompromis między obowiązkiem świadczenia pracy a czasem, w którym nie jest ona realizowana. Podobnie jak czas pracy, również urlop wypoczynkowy podlega ograniczeniom. Przepisy Kodeksu pracy określają wymiar urlopu wypoczynkowego dla wszystkich pracowników, zatrudnionych w typowych sytuacjach.
Wymiar urlopu wypoczynkowego a okres zatrudnienia
Wymiar urlopu wypoczynkowego w zależności od okresu zatrudnienia:
- 20 dni – krócej niż 10 lat,
- 26 dni – co najmniej 10 lat.
Do okresu zatrudnienia, od którego zależy prawo do urlopu i wymiar urlopu, wlicza się okresy poprzedniego zatrudnienia, bez względu na przerwy w zatrudnieniu oraz sposób ustania stosunku pracy. W przypadku jednoczesnego pozostawania w dwóch lub więcej stosunkach pracy wliczeniu podlega także okres poprzedniego niezakończonego zatrudnienia w części przypadającej przed nawiązaniem drugiego lub kolejnego stosunku pracy.
WAŻNE!
Okresy poprzedniego zatrudnienia wlicza się do okresów, od których zależy prawo do urlopu wypoczynkowego i jego wymiar.
Ponadto do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się także okresy nauki. Wliczany okres nauki zależy od rodzaju ukończonej szkoły.
Okresy nauki a wymiar urlopu wypoczynkowego
Okresy nauki wliczane do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu:
- zasadnicza lub inna równorzędna szkoła zawodowa – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 3 lata;
- średnia szkoła zawodowa – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat;
- średnia szkoła zawodowa dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych – 5 lat;
- średnia szkoła ogólnokształcąca – 4 lata;
- szkoła policealna – 6 lat;
- szkoła wyższa – 8 lat.
Należy pamiętać, że okresy nauki nie podlegają sumowaniu. Inaczej mówiąc, jeżeli pracownik ukończył kilka szkół, uwzględnia się jedną, której ukończenie daje pracownikowi najkorzystniejszy staż. Nie ma również podstaw do sumowania ukończenia dwóch szkół tego samego rodzaju.
Okresy nauki powinny być udokumentowane świadectwem lub dyplomem wydanym przez konkretną szkołę, lub duplikatem. Pracodawca nie ma możliwości pozyskania na stałe od pracownika oryginału dokumentu. Powinien on być przedstawiony pracodawcy do wglądu.
Nie tylko okresy ukończonej nauki mają wpływ na wymiar urlopu wypoczynkowego. Przepisy Kodeksu pracy, w tym innych ustaw, wskazują na okresy podlegające zaliczeniu do stażu urlopowego.
Wybrane okresy podlegające zaliczeniu do stażu urlopowego
Okres podlegający zaliczeniu do stażu urlopowego i podstawa prawna:
- okres, za który przysługuje odszkodowanie w przypadku skrócenia okresu wypowiedzenia, jeżeli pracownik nie podjął w tym czasie pracy – art. 361 § 2 Kodeksu pracy;
- okres pozostawania bez pracy, za który przyznane zostało odszkodowanie pracownikowi przywróconemu do pracy – art. 51 § 2 Kodeksu pracy;
- okres urlopu bezpłatnego, który został udzielony pracownikowi w celu podjęcia pracy u innego pracodawcy – art. 1741 § 2 Kodeksu pracy;
- okres urlopu wychowawczego – art. 1865 Kodeksu pracy;
- okres urlopu bezpłatnego, który został udzielony młodocianemu w czasie ferii szkolnych – art. 205 § 4 Kodeksu pracy;
- okres urlopu bezpłatnego udzielonego pracownikowi powołanemu do pełnienia z wyboru funkcji związkowej poza zakładem pracy (pod warunkiem stawienia się do pracy po tym urlopie w terminie 7 dni od rozwiązania stosunku pracy z wyboru) – art. 25 ust. 3 ustawy o związkach zawodowych;
- okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych oraz stypendium – art. 79 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy;
- okres czynnej służby wojskowej, z wyłączeniem zawodowej służby wojskowej oraz służby zastępczej – art. 313 ust. 1–3 i art. 562 ust. 1 ustawy o obronie Ojczyzny;
- okres prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego lub świadczenia pracy w gospodarstwie – art. 1–2 ustawy o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy;
- okres pobierania uposażenia przysługującego posłom lub senatorom w trakcie urlopu bezpłatnego udzielonego przez pracodawcę na czas sprawowania mandatu posła lub senatora – art. 28 ust. 1 ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora;
- okres służby w Państwowej Straży Pożarnej – art. 70 ust. 1 ustawy o Państwowej Straży Pożarnej.
Należny pracownikowi na dany rok kalendarzowy wymiar urlopu wypoczynkowego – 20 lub 26 dni – jest wymiarem sztywnym. Oznacza to, że w przypadku wykorzystania w danym roku urlopu w pełnym wymiarze, pracownik nie ma prawa skorzystać z dni wypoczynku na konto urlopu, który będzie przysługiwał w roku przyszłym.
Artykuł pochodzi z książki:
Urlopy wypoczynkowe. Udzielanie, ustalanie wymiaru i rozliczanie wynagrodzenia
Autorzy
Sebastian Kryczka
Specjalista z zakresu prawa pracy
Mariusz Pigulski
Specjalista z zakresu kadr i płac