Zasady dziedziczenia – odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe

Sukcesja podatkowa w przypadku spadkobierców obejmuje przede wszystkim majątkowe prawa i obowiązki. W przypadku praw o charakterze niemajątkowym ich przejęcie przez spadkobiercę jest ograniczone do sytuacji, gdy były one związane z prowadzoną przez spadkodawcę działalnością gospodarczą i pod warunkiem, że spadkobierca dalej będzie prowadził tę działalność na własny rachunek (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 30 sierpnia 2016 r., sygn. akt I SA/Gl 643/16).

WAŻNE
Zaświadczenie o wysokości zaległości podatkowych
Na wniosek osoby, która uprawdopodobni, że może być spadkobiercą, fiskus musi jej wydać zaświadczenie o wysokości znanych mu zobowiązań spadkodawcy, za które spadkobierca może ponieść odpowiedzialność. Jeżeli postępowanie podatkowe w sprawie określenia wysokości zobowiązań podatkowych spadkodawcy nie zostało zakończone w dacie złożenia wniosku, w zaświadczeniu należy podać przybliżoną wysokość zobowiązania.

Z art. 97 § 1 ustawy – Ordynacja podatkowa wynika jednoznacznie, że spadkobiercy, co do zasady, wstępują we wszelkie prawa majątkowe spadkodawcy przysługujące mu w chwili śmierci, a więc w dacie otwarcia spadku. Z chwilą otwarcia spadku spadkobiercy bowiem nabywają spadek, a nabycie to stanowi sukcesję o charakterze generalnym.

Do odpowiedzialności spadkobierców za zobowiązania podatkowe spadkodawcy stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego o przyjęciu i odrzuceniu spadku oraz o odpowiedzialności za długi spadkowe. Zasadę tę stosuje się również do odpowiedzialności spadkobierców za należności inne niż zobowiązania podatkowe, takie jak:

• zaległości podatkowe,
• odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych spadkodawcy,
• pobrane, a niewpłacone podatki z tytułu sprawowanej przez spadkodawcę funkcji płatnika lub inkasenta,
• niezwrócone przez spadkodawcę zaliczki na naliczony podatek od towarów i usług oraz ich oprocentowanie,
• opłata prolongacyjna,
• koszty postępowania podatkowego,
• koszty upomnienia i postępowania egzekucyjnego prowadzonego wobec spadkodawcy powstałe do dnia otwarcia spadku.

Stosowanie przepisów o przyjęciu i odrzuceniu spadku do odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe jest równoznaczne z tym, że złożenie przez spadkobiercę oświadczenia o odrzuceniu spadku sprawia, że nie będzie on ponosił odpowiedzialności za długi podatkowe spadkodawcy. Brak oświadczenia będzie równoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Jak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny, spadkobiercy przyjmujący spadek z dobrodziejstwem inwentarza odpowiadają za zobowiązania podatkowe spadkodawcy do wysokości przypadającego każdemu z nich udziału spadkowego określonego w postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku (wyrok z 23 listopada 2001 r., sygn. akt I SA/Rz 329/00).

Na podstawie decyzji ostatecznych wydanych wobec spadkodawcy oraz jego zobowiązań wynikających z prawidłowych deklaracji organ podatkowy orzeka w jednej decyzji o zakresie odpowiedzialności lub uprawnień poszczególnych spadkobierców. Termin płatności przez spadkobiercę zobowiązań wynikających z decyzji o zakresie jego odpowiedzialności wynosi 14 dni od dnia jej doręczenia.

Artykuł pochodzi z książki:
Darowizny, testamenty, spadki. Prawidłowe zapisy. Przykładowe wzory

Autorka
Eliza Borkowska
Absolwentka prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, ukończyła aplikację radcowską w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Warszawie. Swoje zainteresowania zawodowe koncentruje w szczególności wokół prawa cywilnego oraz prawa własności intelektualnej.